Onderzoek naar blootstelling aan Chroom-6: hoe nu verder?
Werkenden bij Defensie, de NS en in Tilburg zijn in het verleden ziek geworden nadat zij zijn blootgesteld aan chroom-6.… Meer
Nieuws
Melders zijn kwetsbaar, maar bestaande wetgeving sloot hier onvoldoende bij aan. De Wet Huis voor klokkenluiders is daarom op een aantal punten gewijzigd en heet nu de Wet bescherming klokkenluiders. Zo is de rechtsbescherming voor melders en betrokken derden verbeterd en is nu sprake van omkering van bewijslast van de melder naar de werkgever. CAOP’ers Mark Noort (adviseur sociale veiligheid en integriteit), Marjolein van Dijk (programmaleider sociale veiligheid en integriteit) en Robert Hoekstra (jurist) reageren op de wetswijziging.
De wijziging in de Wet Huis voor klokkenluiders zat eraan te komen, zo schreef CAOP’er Jaap van Dis hier eerder al een blog over. Op 25 januari 2023 is de nieuwe Wet bescherming klokkenluiders actief geworden en zijn melders van vermoedens van misstanden nu beter beschermd.
Marjolein van Dijk vindt de nieuwe wet een verbetering, maar ziet ook uitdagingen: ‘De implementatie van deze nieuwe wet valt of staat met de inbedding in de organisatie. Het vraagt niet alleen om het aanpassen van de bestaande meldregeling, die overigens veel gebruiksvriendelijker voor medewerkers kan worden gemaakt. Het gaat er ook om dat je opnieuw nadenkt over de inrichting van je meldsysteem en nadenkt over de zorg voor melders en betrokkenen. Daarnaast is het belangrijk om het melden van vermoedens van integriteitsschendingen niet te vergeten in je meldregeling. Er zijn al organisaties die dezelfde bescherming bieden aan melders van vermoedens van misstanden als van integriteitschendingen.’
Samen met CAOP-onderzoeker Sean Stevenson heeft Marjolein van Dijk hier een whitepaper over gepubliceerd, onderdeel van een drieluik waarin zij de visie van het CAOP presenteren over sociale veiligheid en wat ervoor nodig is om het te bevorderen op de werkvloer. Het tweede deel uit de drieluik laat zien hoe je sociale veiligheid kunt inbedden in de organisatiestructuur en geeft een overzicht van belangrijke onderdelen in de organisatiestructuur als het gaat om de omgang met melding.
De belangrijkste verschillen tussen de oude Wet Huis voor klokkenluiders en de nieuwe Wet bescherming klokkenluiders zijn:
Robert Hoekstra signaleert dat het voor werkgevers uitdagend zal zijn om bij een vermoeden van benadeling na een melding aan te tonen dat deze geen verband houdt met de melding. ‘Bij soortgelijke wettelijke omkeringen van bewijslast, bijvoorbeeld bij een vermoeden van discriminatie van vrouwen bij zwangerschap, hebben rechters vaak geoordeeld dat de werkgever er niet in was geslaagd dit vermoeden te weerleggen. Voor werkgevers kan het relevant zijn om bij de melding van een vermoeden misstand al een risicoanalyse te doen van de mogelijkheid op benadeling. Het verdient aanbeveling om proactief hierop in te zetten in plaats van reactief.’
‘Beschermen van melders voelt eigenlijk net als een autogordel: het liefst zien we dat werknemers gewoon hun zorgen kunnen bespreken, maar waar dat niet lukt, is het fijn dat er bescherming is’
Mark Noort, adviseur sociale veiligheid en integriteit
Mark Noort legt uit waarom de Wet bescherming klokkenluiders zo nodig is: ‘Wanneer werknemers vermoedens van misstanden aankaarten, kan dit gunstige informatie verschaffen voor organisaties en voor verbeteringen zorgen. Meestal is dit gemotiveerd vanuit goed werknemerschap, maar mensen met macht binnen organisaties ervaren dit niet altijd zo en zijn niet altijd blij met die intrinsieke motivatie. De reactie op een melding van een misstand kan dan ook heftig en nadelig zijn voor de werknemer die de melding doet en de opvolging is niet altijd doeltreffend. Deze wetswijziging geeft een stok achter deur voor organisaties om veilig en doeltreffend te reageren op signalen.’
‘Beschermen van melders voelt eigenlijk net als een autogordel: het liefst zien we dat werknemers gewoon hun zorgen kunnen bespreken, maar waar dat niet lukt, is het fijn dat er bescherming is’, gaat Mark Noort verder. ‘Deze wet biedt een veel betere autogordel, maar in de praktijk werkt het beter als organisaties goed ‘kunnen rijden’. Het neerzetten van een sociaal veilige cultuur waarin gesprekken makkelijk, vertrouwd en veilig gevoerd kunnen worden: dat heeft een groter effect dan alleen de bescherming van melders.’
CAOP’ers Marjolein van Dijk en Sean Stevenson hebben de visie van het CAOP gepresenteerd over sociale veiligheid en de rol van gedrag in een eerste artikel uit een drieluik.
Het CAOP ondersteunt organisaties in het implementeren van deze nieuwe Wet bescherming klokkenluiders. Adviseurs denken mee over de bestaande infrastructuur, zoals het meldingssysteem en waar verbeteringen mogelijk zijn die aansluiten bij de nieuwe regelgeving. Ook adviseert het CAOP in het gebruiksvriendelijk maken van de meldregeling, zodat het voor medewerkers duidelijk is welke processen in gang worden gezet bij het doen van een melding. Het CAOP biedt ook verschillende trainingen.
Werkenden bij Defensie, de NS en in Tilburg zijn in het verleden ziek geworden nadat zij zijn blootgesteld aan chroom-6.… Meer
Een werkgever moet voor iedereen die er werkt een sociaal veilige en integere werkomgeving bieden. Om als organisatie zo’n werkomgeving… Meer
Ze omspannen hetzelfde decennium: de ‘Lerarenagenda 2013-2023’ en het bestaan van de bijzondere Leerstoel Onderwijsarbeidsmarkt van Tilburg University en CAOP.… Meer
Hoe ziet onze toekomst er straks uit met een tekort aan zorgmedewerkers? En voor welke moeilijke keuzes komen we dan… Meer
Hannah Postma is de winnaar geworden van de CAOP-scriptieprijs 2022. Op donderdag 9 maart 2023 heeft zij de prijs in… Meer
Voorheen was de maatwerkregeling duurzame inzetbaarheid en eerder uittreden (MDIEU) alleen beschikbaar voor sectoren, maar daar komt verandering in. Bedrijven… Meer
Hoe richt je de structuur van een organisatie in om duurzaam aandacht te houden voor sociale veiligheid? Welke rol spelen… Meer
Maar we gaan graag met je in gesprek. Neem contact op en wij koppelen je vrijblijvend aan één van onze experts.