Zaak-De Mos en het belang van een transparante bestuurscultuur

Een politicus en een donateur die elkaar treffen voor een hapje en een drankje. Het lijkt iets onschuldigs, toch gaat het ook in de zaak rond Richard de Mos opnieuw over zo’n publieke ontmoeting. Volgens Hans Groot, integriteitsadviseur Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers (Sipa), is dat niet vreemd. Ongeacht wat er besproken wordt, roept dit volgens hem een verkeerd beeld op: ‘Wat blijft hangen voor de buitenwacht is dat er kongsi’s gesmeed worden, dat er zaken gedaan worden die het daglicht niet kunnen verdragen. Als zoiets zich onttrekt aan het zicht van de kiezer, wordt het gevaarlijk. U en ik moeten het kunnen zien en we behoren te weten wat daar gebeurt,’ aldus Groot tegenover Trouw.

Ombudspolitiek en partijfinanciering

Volgens De Mos is dit onderdeel van de manier waarop hij politiek bedrijft en kan iedere burger met een probleem bij hem terecht. Ombudspolitiek noemt hij dat. Deze vorm van bottom-up politiek klinkt sympathiek, maar volgens Groot maakt De Mos misbruik van de term ombudspolitiek. Zo zou hij vooral in specifieke gevallen in actie komen, voor bepaalde mensen. ‘Wat hij deed staat op gespannen voet met het dienen van de publieke zaak. Meneer de Mos is een wethouder en die hoort het publieke belang te dienen en niet de mensen die zich toevallig bij hem melden. Hij moet voor iedereen de boer op en op dezelfde manier. Dat is de crux van deze zaak,’ vertelt hij in het radioprogramma Met het Oog op Morgen.

Dat wethouders en bestuurders van lokale partijen zich toch laten verleiden tot dit soort praktijken ligt volgens Groot deels aan hoe de partijfinanciering nu geregeld is. De landelijke partijen kunnen met elkaar een subsidiepot van 25 miljoen euro verdelen. Geld dat deels gebruikt wordt voor campagnes bij gemeenteraadsverkiezingen. Lokale partijen hebben dit niet en zijn genoodzaakt om op andere manieren hun campagnes te financieren. Groot ziet hierin dan ook een oplossing om een veelgebruikt excuus bij dit soort zaken onschadelijk te maken: ‘Dat lokale en landelijke partijen nog steeds niet gelijk worden behandeld, is doodzonde. Dit had allang geregeld moeten zijn, zodat iemand als De Mos niet meer kan zeggen: “Dit is niet eerlijk en ik ben zielig.”’

• Lees het interview met Hans Groot in Trouw (maak een account aan om het artikel gratis te lezen)
• Luister het interview met Hans Groot in Met het Oog op Morgen (vanaf minuut 14:45)