De commissie Silvis werd op 19 mei 2022 ingesteld en gehuisvest bij het CAOP en wilde voor de uitvoering van haar opdracht meer inzicht krijgen in hoe aan de vraag- en aanbodzijde wordt omgegaan met het inschakelen van advocatendiensten. ‘De commissie heeft 45 gesprekken gevoerd met partijen uit de publieke sector en de marktsector’, vertelt Jan de Jong. ‘Denk aan de ministeries, maar ook aan Philips, Ahold Delhaize, de politie, de rijksinspecties en een aantal grote advocatenkantoren.’ De commissie had deze organisaties vragenlijsten gestuurd, waarna de gesprekken werden gevoerd. Op deze manier heeft de commissie een goed beeld gekregen van de markt voor de advocatuur en de alternatieven.

Conclusies uit het rapport van de commissie Silvis

Jan de Jong vertelt meer over de aanleiding van het onderzoek dat de commissie Silvis verricht: ‘Controle en toezicht binnen de notariële afdeling bij advocatenkantoor Pels Rijcken bleken onvoldoende om te beletten dat een notaris gedurende een aantal jaren gelden kon onttrekken aan het beheer van het kantoor die bewaard moesten worden voor rechthebbenden. Omdat de notarispraktijk onder één dak met het advocatenkantoor werd uitgevoerd, rees de vraag hoe de Staat in de toekomst met die dienstverlening moest omgaan.’ Pels Rijcken heeft de notarispraktijk inmiddels beëindigd en de schade vergoed die was ontstaan door de fraude.

Het heeft in de tussentijd geleid tot betere afspraken tussen de Staat en het advocatenkantoor, vertelt Jan de Jong: ‘De overeenkomst van de Staat met de landsadvocaat is inmiddels aangevuld met het oog op een betere controle en goede bedrijfsvoering. Het kantoor heeft daarnaast gewerkt aan het versterken van een open, veilige kantoorcultuur. Er is een Raad van Commissarissen ingesteld die het bestuur kritisch beoordeelt, wat uniek is binnen de advocatuur. De commissie signaleert uit de gehouden gesprekken dat er waardering is gebleven bij de cliënten voor de diensten van het kantoor van de landsadvocaat, ook voor de wijze waarop men de crisis in het kantoor heeft aangepakt.’

De belangrijkste conclusies die in het rapport van de commissie Silvis staan:

• Een instituut voor advocatendiensten als onderdeel van de Staat heeft meer nadelen dan voordelen. Wel kunnen advocaten in dienstbetrekking bij de Staat een nuttige functie vervullen.
• Een beroep door de Staat op advocaten zal nodig blijven, vanwege de verplichte procesvertegenwoordiging, de vele kortgedingen en een behoefte aan advies of een second opinion.
• Het werken met een vast advocatenkantoor heeft voordelen, vanwege de directe beschikbaarheid van ervaren advocaten die de Rijksoverheid goed kennen.
• Het risico van het werken met een vast advocatenkantoor is een grote afhankelijkheid van het kantoor. De commissie pleit daarom voor het samenwerken met meerdere advocatenkantoren.
• De commissie benadrukt het belang van professionalisering van het opdrachtgeverschap, onder meer door de inkoop van advocatendiensten bij de Rijksoverheid meer gecoördineerd te monitoren en te evalueren.
• Met het kantoor van de landsadvocaat moeten volgens de commissie meer gedetailleerde afspraken worden gemaakt, ook om te regelen wat er zou moeten gebeuren bij het eventueel beëindigen van de relatie met de Staat. De commissie wijst in dit verband op de overeenkomst die de Deense staat heeft met hun landsadvocatenkantoor.
• Het notariaat was nooit onderdeel van de overeenkomst tussen de landsadvocaat en de Staat. De commissie heeft wel gekeken naar de notariële dienstverlening aan de Staat. Voor deze diensten hoeft volgens de commissie niet hetzelfde model gevolgd te worden als bij de advocatuur. Het is niet mogelijk een notaris in dienstbetrekking bij de Staat aan te stellen. Naast een spreiding van opdrachten voor notariële dienstverlening, kan een vaste relatie met enkele grotere notariskantoren voor de Staat zinvol zijn voor opdrachten van grotere omvang.

Het rapport is op 6 december verzonden naar de Tweede en Eerste Kamer. Het kabinet zal op een later moment inhoudelijk reageren op het rapport, waarschijnlijk aan het begin van het tweede kwartaal van 2023.

Leden van de commissie Silvis

De commissie Silvis bestond uit de volgende leden:

• Jos Silvis, tot september 2021 procureur-generaal bij de Hoge Raad.
• Diana van Everdingen (lid van het bestuur van stichting NLFI, die aandeelhouder is in ABN AMRO Bank N.V. en de Volksbank N.V.)
• Diana de Wolff (tot voor kort bijzonder hoogleraar Advocatuur aan de Universiteit van Amsterdam)
• Martijn Snoep (bestuursvoorzitter van de Autoriteit Consument en Markt)
• Jan Veringa (tot 2021 directeur wetgeving en juridische Zaken bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)
• Jan de Jong (secretaris, senior adviseur, CAOP)
• Anita Willems (adjunct-secretaris, CAOP)

Meer informatie

Wil je meer weten over de inhoudelijke ondersteuning van Jan de Jong en adjunct-secretaris Anita Willems? Neem dan onderaan deze pagina contact op. Wil je meer weten over de secretarisrol die het CAOP biedt? Bekijk dan de dienst Secretaris.