Hans Groot is adviseur en projectmanager van het Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers (SIPA), dat is ondergebracht bij het CAOP. In zijn functie voor SIPA maakte hij deel uit van de werkgroep die bijdroeg aan de uiteindelijke totstandkoming van het Handboek Integriteit. Hij vult minister Bruins Slot graag aan waarom het voor de politiek ambtsdragers zo belangrijk is dat er een dergelijk handboek is gemaakt: ‘Regelgeving en beleid is versplinterd en vaak niet erg toegankelijk. Ook helpt het om de ‘normaliteit’ van het onderwerp te bevorderen en de incidentgedreven, en daardoor soms wat ‘hongerige’ aandacht, voor het onderwerp te verbeteren. Startende politieke ambtsdragers zouden dit boek moeten krijgen op hun eerste werkdag, als een soort padvindershandboek van Donald Duck. Zo moet het altijd uitsluitsel kunnen bieden bij mogelijke integriteitskwesties.’

Handboek Integriteit is preventief middel

Het Handboek Integriteit zorgt daarmee ook dat er preventie kan plaatsvinden. In het hoofdstuk over de werving en selectiefase van politiek ambtsdragers staat onder andere het volgende: ‘Bij de selectie van (kandidaat) politieke ambtsdragers is het goed om aandacht te hebben voor integriteit. Politieke partijen hebben namelijk de verantwoordelijkheid om integere kandidaten voor te dragen. Met de informatie en handvatten in dit deel kan het integriteitsbewustzijn bij (kandidaat) politieke ambtsdragers en hun politieke partij worden vergroot en kunnen eventuele integriteitsrisico’s in beeld worden gebracht.’

Volgens Groot bepalen partijbesturen uiteraard zelf welke vaardigheden voor hen van belang zijn. ‘In de afgelopen jaren is integriteit soms een valkuil geweest, maar het kan juist ook een kwaliteitsaspect van besturen en volksvertegenwoordiging blijken. Screening biedt geen garanties maar kan wel aandacht genereren voor het onderwerp. Incidenten zijn ook partij-overstijgend, in de zin dat ze leiden tot een verminderd vertrouwen bij het publiek als het gaat om de politiek in het algemeen. Integriteitsnormen leiden als vanzelf tot meer transparantie en communicatie en dat kan het vertrouwen in de publieke zaak vergroten’, vertelt Groot.

Inzet en verspreiding

SIPA vraagt in de individuele advisering en in de eigen publicaties aandacht voor dit standaardwerk en kan het handboek uiteraard meegeven of doorsturen. Groot geeft aan dat het Handboek Integriteit overigens niet in beton gegoten is: ‘Het onderwerp integriteit verdient blijvende aandacht en daarmee ook een predicaat als een eeuwigdurende ‘work in progress’. Het Handboek Integriteit biedt uiteraard ook geen garantie dat er door het boek geen incidenten meer zullen plaatsvinden, maar het zal absoluut bijdragen aan de preventie ter voorkoming van incidenten. Uiteraard is er met dit boek ook meer duidelijkheid over wat er dient te gebeuren wanneer er wél een incident plaatsvindt. Kortom, een goede en positieve ontwikkeling, waar wij als SIPA erg blij mee zijn.’

Downloadbare versie

Het handboek is te downloaden via de website van het ministerie van BZK.