Onderzoek naar blootstelling aan chroom-6: de rol van de begeleidingscommissies

‘Werknemers hebben in Nederland recht op gezonde en veilige werkomstandigheden. In de afgelopen jaren bleek uit de chroom-6-onderzoeken dat je daar niet zomaar vanuit mag gaan. Zelfs deelnemers aan het re-integratieproject tROM, in Tilburg blijken mogelijk te zijn blootgesteld aan chroom-6’, zegt CAOP-projectleider chroom-6 Arno Florissen.

Het eerste onderzoek, dat in 2015 bij Defensie startte, kwam er na politieke druk uit de Tweede Kamer, omdat er twijfel bestond onder het (voormalige) personeel over de toepassing van de regels voor veilig en gezond werken. Werknemers hadden het vermoeden te zijn blootgesteld aan chroom-6. Daarna volgden onderzoeken bij twee andere organisaties: Tilburg en de NS.

Waarom een begeleidingscommissie?

‘Er hing veel van de onderzoeken af. Werkgevers hadden belangen, want die wilden geen uitkomsten die hen onterecht in een kwaad daglicht zouden stellen en mogelijk zouden leiden tot allerlei claims. Werknemers wilden juist weten of hun vermoedens klopten dat zij zelf of hun collega’s ziek konden zijn geworden door het werk met chroom-6’, aldus Arno Florissen. ‘Het onderzoek moest onafhankelijk en diepgravend worden uitgevoerd, waarna het RIVM aan de slag ging.’

Bij elke organisatie zijn begeleidingscommissies ingesteld, legt Arno Florissen uit: ‘Dat gebeurde om wantrouwen voor te zijn over de uitkomsten van onderzoeken. Die commissies kregen bevoegdheden bij het vaststellen van de onderzoeksvragen, prioriteren van deelonderzoeken, bevorderen van de voortgang van de onderzoeken en adviseren over de consequenties van de uitkomsten.’

Informatiepunt en -loket

De commissies wilden transparant opereren en wilden in ieder stadium van het onderzoek de (oud-)medewerkers de gelegenheid geven betrokken te zijn. Zo heeft iedere commissie een website gemaakt waarop verschillende vragen worden beantwoord. Voor overige vragen konden gedupeerden terecht bij een onafhankelijk informatiepunt chroom-6, ondersteund door het CAOP.

Vanuit het informatieloket werden regelmatig nieuwsbrieven verstuurd en personeelsbijeenkomsten georganiseerd over de voortgang. Daarnaast droeg het informatieloket bij aan de onderzoeken door het versturen van enquêtes en het organiseren van interviews en (groeps)gesprekken. Ook konden via het informatieloket documenten worden aangeleverd voor de onderzoeken.

Advies door begeleidingscommissies over maatregelen

‘Na afronding van de onderzoeken adviseerden de commissies de organisaties over de te treffen maatregelen’, vertelt Arno Florissen. ‘Die hadden betrekking op verbeteringen in de bedrijfsvoering en in belangrijke mate ook op genoegdoening voor (voormalig) medewerkers met ziektes en aandoeningen. De maatregelen werden via persconferenties en webinars bekendgemaakt, waarbij de commissies en het RIVM gebruikmaakten van het pand en de voorzieningen bij het CAOP.’

Is de aanpak van de chroom-6-problematiek ook bruikbaar op andere gebieden?

‘Het komt vaker voor dat onderzoek naar een maatschappelijke misstand wordt begeleid door een commissie’, legt Arno Florissen uit. ‘Van tevoren was ik benieuwd of deze opzet zou werken bij een onderwerp als blootstelling aan chroom-6, met in de commissies vertegenwoordigers van de werknemers en de werkgever. Ik heb geleerd hoe belangrijk het is dat er tussen de leden van zo’n commissie een constructieve chemie en vertrouwelijkheid ontstaat, zonder opgejaagd te worden door de politiek, de verschillende achterbannen of de media. Terwijl snelheid van handelen van belang is, zeker omdat chroom-6 de publieke belangstelling had.’

‘Een onafhankelijke, boven de partijen staande voorzitter is daarbij van grote waarde’, aldus Arno, ‘maar zorgvuldigheid is nog belangrijker. Als er wantrouwen of twijfel ontstaat over de kwaliteit van het onderzoek, is iedere uitkomst of aanbeveling het mikpunt van kritiek. Vandaar dat het goed is als commissieleden expertise hebben op het gebied van toxicologie en communicatie.’

Drieluik ‘Onderzoek naar blootstelling aan chroom-6’

Dit artikel is het eerste deel van de drieluik ‘Onderzoek naar blootstelling aan chroom-6’. De volgende twee delen worden de komende twee maanden gepubliceerd en gaan over:

1. Wat heeft het onderzoek opgeleverd voor de slachtoffers?
2. Hoe ziet de opvolging van het onderzoek eruit?

Houd de website, onze socialmediakanalen en de nieuwsbrief van het CAOP in de gaten om deze artikelen niet te missen.

Wil je meer informatie over de aanpak chroom-6? Neem dan onderaan deze pagina contact op met Arno Florissen.