Om de opgelopen leerachterstanden weg te werken, presenteerde demissionair minister Slob recent het Nationaal Programma Onderwijs. Er wordt € 8,5 miljard extra geïnvesteerd in het onderwijs. De maatregelen zijn gericht op ‘herstel én ontwikkeling van het onderwijs, het inhalen én compenseren van vertraging en het ondersteunen van leerlingen en studenten in het onderwijs die het moeilijk hebben’. De vraag is of deze maatregelen de opgelopen achterstanden wegpoetsen.
Nieuws
De rol van het onderwijs in de verschillende verkiezingsprogramma’s
16 maart 2021Het onderwijs ligt al tijden onder de loep. De laatste tijd gaat het vooral over de leerachterstanden die leerlingen en studenten oplopen door de coronacrisis. De laatste jaren ging het vooral over het lerarentekort en kansen(on)gelijkheid. Hoe hoog staat het onderwijs op de agenda van de verschillende verkiezingsprogramma’s?
‘We moeten een tienjarenplan maken en daar gerichte doelen aan stellen. En dat dan ook écht doen. Dat zou nieuw zijn’
Patrick Banis, directeur CAOP
Het Nationaal Programma Onderwijs is vooral gericht op het repareren van de opgelopen coronaschade. Het lerarentekort en de kansen(on)gelijkheid zijn daarmee nog niet opgelost. Patrick Banis, directeur bij het CAOP, zei onlangs in onze podcast: ‘We moeten over twee kabinetsperiodes heen kijken en een verbetercultuur aanbrengen en een aantal gerichte maatregelen nemen om de kansen(on)gelijkheid aan te pakken. Dat vraagt een lange adem, maar we weten wat werk. We hebben daar veel onderzoek naar gedaan. We moeten dus een tienjarenplan maken en daar gerichte doelen aan stellen. En dat dan ook echt doen. Dat zou nieuw zijn.’
Banis geeft ook aan dat we de onderwijssector anders moeten benaderen: ‘We moeten investerend de crisis uit en het zou daarbij helpen als we onderwijs als investering zien. Dat doen we wel bij bedrijven, door te zeggen dat Research & Development een investering is. We zien onderwijs nog als kostenpost. En dat is interessant, want we verdienen ons geld juist aan kennis. Elke euro die je in onderwijs steekt, rendeert zodanig dat je het een aantal keren terugverdient. En hoe jonger het kind hoe meer die euro rendeert.’
Wat staat er in de verkiezingsprogramma’s?
NU.nl maakte onlangs een handig overzicht van verschillende politieke partijen en hun standpunt ten opzichte van een aantal thema’s binnen het onderwijs. In hoeverre is de oproep van Banis om het onderwijs als investering te zien en niet als kostenpost opgepikt door de politieke partijen? Bekijk hieronder per partij de bijbehorende standpunten.
1
VVD
Lerarentekort
Hoger salaris voor leraren op excellente scholen om professionele ontwikkeling te stimuleren. Mogelijkheid om binnen lerarenopleiding te specialiseren in onderwijs aan jongere of oudere kinderen. Drie jaar begeleiding voor starters en zijinstromers.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 moderniseren. Vrijheid van onderwijs mag het gelijkheidsbeginsel (Artikel 1) niet ondermijnen. Acceptatieplicht invoeren.
Passend onderwijs
Geen standpunt in verkiezingsprogramma.
Leenstelsel
Sociaal leenstelsel behouden. Aanvullende beurs voor studenten uit gezinnen met een lager inkomen. De opbrengst van het sociaal leenstelsel investeren in de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs.
2
CDA
Lerarentekort
Meer tijd en ruimte voor lesontwikkeling, minder administratieve voorschriften en een salaris dat meer ruimte biedt voor beloning van extra inzet. Een uitloopschaal voor senior leraren en toeslag voor leraren in het speciaal onderwijs of in wijken met veel kinderen met leerachterstanden. Halvering van het collegegeld voor de lerarenopleiding in het eerste jaar en een stagevergoeding voor studenten, die door het lerarentekort al tijdens hun opleiding voor de klas staan.
Vrijheid van onderwijs
Vrijheid van onderwijs behouden.
Passend onderwijs
Verbeteren. Meer hulpverleners in de klas en minder denken in regels en structuren.
Leenstelsel
Leenstelsel vervangen door nieuwe basisbeurs.
3
PVV
Lerarentekort
Basiskennis leraren herstellen. Minder onwerkbare onderwijsvernieuwingen die zijn bedacht door beleidsmakers en bestuurders. Terug naar de pedagogiek van ‘directe instructie’.
Vrijheid van onderwijs
Vrijheid van onderwijs behouden, maar islamitisch onderwijs afschaffen.
Passend onderwijs
Voor passend onderwijs voor iedereen.
Leenstelsel
Leenstelsel afschaffen. Basisbeurs herinvoeren.
4
D66
Lerarentekort
Salariskloof dichten, verhogen naar het niveau van middelbareschoolleraren. Gezamenlijke cao invoeren. Salarissen van leraren op scholen met veel kwetsbare kinderen verhogen.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 moderniseren met acceptatieplicht.
Passend onderwijs
Voor passend onderwijs. Recht op toegang tot onderwijs vastleggen in wet.
Leenstelsel
Knelpunten van leenstelsel aanpakken. Nieuwe studiebeurs invoeren, waarbij studenten belastingkorting krijgen uitbetaald, in plaats van toeslagen.
5
GroenLinks
Lerarentekort
Salarissen van leraren op scholen met veel kwetsbare kinderen verhogen. Loon voortgezet speciaal onderwijs gelijktrekken met dat in regulier voortgezet onderwijs. Verhogen beloning leraren en ondersteunend personeel in vmbo en mbo en meer mogelijkheid om door te stromen naar een hogere schaal.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 moderniseren. Geen onderscheid tussen bijzonder en openbaar onderwijs. Scholen mogen leraren en leerlingen niet weigeren op basis van hun identiteit.
Passend onderwijs
Investeren in extra ondersteuning op school, begeleiding van thuiszitters. Meer vrijheid voor leraren en scholen om zelf hulp te organiseren.
Leenstelsel
Studiebeurs van maximaal 400 euro per maand invoeren. Beschikbaar voor studenten uit gezinnen met een inkomen tot 100.000 euro per jaar.
6
SP
Lerarentekort
Salaris verhogen. Loonkloof tussen basisschool, voortgezet speciaal onderwijs en voortgezet onderwijs dichten.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 aanpassen, acceptatieplicht en op elke school lessen over grondrechten.
Passend onderwijs
Aanpassen. Nieuwe scholen voor speciaal onderwijs mogelijk maken en speciaal onderwijs in het regulier onderwijs makkelijker maken.
Leenstelsel
Studiebeurs herinvoeren voor alle studenten. Aanvullende beurs voor jongeren uit gezinnen met een lager inkomen. Compensatieregeling voor (oud-)studenten die moesten lenen.
7
PvdA
Lerarentekort
Fors en structureel investeren in onderwijspersoneel. Dichten loonkloof. Zijinstromen makkelijker en aantrekkelijker maken. Betere begeleiding startende leraren.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 aanpassen. Acceptatieplicht invoeren.
Passend onderwijs
Investeren en de aansluiting tussen onderwijs en jeugdzorg verbeteren. Vastleggen welk niveau van basisondersteuning minimaal nodig is om kinderen te begeleiden in hun specifieke behoeften.
Leenstelsel
Voor herinvoering basisbeurs in combinatie met een progressiever belastingstelsel. Compensatie voor (oud-)studenten. Aanvullende beurs voor kinderen van ouders met een middeninkomen.
8
ChristenUnie
Lerarentekort
Werkdruk aanpakken, loopbaanperspectieven vergroten. Loonkloof dichten. Goede begeleiding van startende leraren. Zijinstroom bevorderen. Mogelijkheid om specialisaties te volgen, bijvoorbeeld gericht op jonge kinderen.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 behouden.
Passend onderwijs
Verbeteren. Beter toezicht door inspectie. Meer zeggenschap voor leraren over de besteding van middelen.
Leenstelsel
Sociaal leenstelsel afschaffen. Basisbeurs herinvoeren. 550 euro per maand voor uitwonende studenten. Investeringen in het hoger onderwijs door leenstelsel blijven overeind.
9
PvdD
Lerarentekort
Geld vrijmaken voor verlagen werkdruk, extra ontwikkelingsmogelijkheden creëren en salarissen verhogen. Leraren maximaal twintig lesuren per week voor de klas. Loon gelijktrekken.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 aanpassen. Tegen intentieverklaringen die homoseksualiteit afwijzen.
Passend onderwijs
Meer investeren.
Leenstelsel
Leenstelsel afschaffen. Basisbeurs herinvoeren. Collegegeld fors verlagen en compensatieregeling voor (oud-)studenten.
10
SGP
Lerarentekort
Loonkloof tussen docenten in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs zoveel mogelijk dichten. Intensievere specialisatie binnen de lerarenopleiding door onderscheid te maken tussen leraren die zich richten op jongere of oudere leerlingen.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 behouden, maar strenger optreden tegen “jihadistisch” onderwijs.
Passend onderwijs
Aanpassen. Betere samenwerking en meer medezeggenschap voor ouders en personeel. Binnen redelijke termijn een plek aanbieden.
Leenstelsel
Basisbeurs weer als gift en aanvullende beurs uitbreiden voor middeninkomens.
11
DENK
Lerarentekort
Salaris voor leraren verhogen, allereerst in het basisonderwijs. Administratie verminderen. Uitbreiding van scholings- en professionaliseringsmogelijkheden.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 behouden. ‘Hetze tegen islamitische scholen’ stoppen.
Passend onderwijs
Extra geld voor passend en speciaal onderwijs.
Leenstelsel
Leenstelsel afschaffen en basisbeurs herinvoeren. Compensatie voor (oud-)studenten.
12
50PLUS
Lerarentekort
Positie en beloning van leraren in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs versterken.
Vrijheid van onderwijs
Geen standpunt in verkiezingsprogramma.
Passend onderwijs
Geen standpunt in verkiezingsprogramma.
Leenstelsel
Basisbeurs herinvoeren.
13
Forum voor Democratie
Lerarentekort
Salarissen verhogen, minder papierwerk en meer autonomie voor leraren.
Vrijheid van onderwijs
Artikel 23 behouden, maar strenger waarborgen op kwaliteit, in het bijzonder bij islamitische scholen.
Passend onderwijs
Begrenzen. Meer investeren in speciaal onderwijs. Kinderen met lichamelijke of mentale beperkingen niet dwingen in een gewone klas te blijven zitten, maar thuisonderwijs of speciaal onderwijs bieden.
Leenstelsel
Basisbeurs herinvoeren. Compensatie voor (oud-)studenten.
Wil je hier meer over weten?
Patrick
Banis
Banis