Wat is betekenisvol werk? Drie typerende kenmerken

Wat mensen wel of niet belangrijk vinden, hangt af van hun persoonlijke waarden, behoeftes, levensfase, achtergrond en opvoeding. Soms krijgen mensen ‘van huis uit mee’ wat betekenisvol is als het gaat om werk. In de verhalenbundel 17 verhalen over betekenisvol werk zijn 17 mensen uit de zorg-, onderwijs- en overheidssector geïnterviewd over wat voor hun betekenisvol werk is en hoe ze dat naar hun eigen werk vertalen. Eén van die mensen is Benjamin Hoeberichts, infanterieofficier bij de Koninklijke Landmacht. Hij geeft aan dat hij inderdaad vanuit zijn opvoeding al meekreeg wat betekenisvol werk voor hem is.

Wat het begrip betekenisvol werk ook lastig maakt, is dat het niet duidelijk is waar de ‘betekenisvolheid’ van werk precies vandaan komt. Ervaart iemand werkgeluk omdat het ‘zin geeft’ aan het leven in algemene zin (wie iemand is)? Ligt de betekenisvolheid besloten in de taakinhoud van het werk (wat iemand doet)? Of kan het ook voortkomen uit de organisatie voor wie iemand werkt (waar iemand werkt)? Of krijgt werk betekenis door de resultaten die worden behaald (waar iemand aan bijdraagt)? Of gaat het misschien om een betekenisvolle combinatie van dit alles?

Wij beschouwen betekenisvol werk als werk dat betekenisvol is in de ogen van de werkende, ongeacht waar de betekenisvolheid precies vandaan komt. Er is dus geen objectieve maatstaf te geven en anderen (collega’s, werkgever of samenleving) kunnen niet bepalen wat wel of niet betekenisvol voor iemand is. Dit is het krachtige, maar ook het ongrijpbare van betekenisvol werk en werkgeluk.

Drie algemene kenmerken van betekenisvol werk

Toch identificeren we drie algemene kenmerken van betekenisvol werk:

1. Iets doen voor de ander(en)
   Werk is (vaak) betekenisvol als mensen het gevoel hebben dat zij nuttig zijn, vooral als zij het verschil kunnen maken voor een ander. Ook Rudi Touw, psychiatrisch verpleegkundige, geeft dat in zijn verhaal aan.

2. Ruimte geven aan eigen accenten
   Werk is (vaak) betekenisvol als mensen het gevoel hebben dat ze een eigen bijdrage leveren. Het gaat hierbij om het drukken van een eigen stempel, iets te doen of te realiseren op basis van eigen kundigheid en expertise. Beleidsmedewerker Diversiteit en Inclusiviteit Mpanzu Bamenga sluit daar op aan.

3. Bekwaamheden aanspreken
   Werk is (vaak) betekenisvol als mensen het gevoel hebben dat ze goed werk hebben geleverd. Het gaat hierbij om competent en bekwaam zijn en om vakmanschap. Betekenisvol werk is werk waarbij mensen trots zijn op het geleverde werk en het eindresultaat. Bernadette Voorendt, arbeidsconsulent bij een reïntegratiebedrijf onderstreept dat met haar verhaal.

Meer drijfveren voor werkgeluk

Sociaal nuttig werk doen, een eigen bijdrage leveren, goed zijn in je werk. Dat is natuurlijk allemaal mooi en aardig, maar werken we niet ook gewoon voor ons inkomen of voor het opdoen van sociale contacten? Dat is zeker waar. Ook bij de mensen uit de verhalenbundel. Zij betalen huur of hypotheek en vinden het meer dan fijn om goede collega’s te hebben. Betekenisvol werk is ‘slechts’ één van de drijfveren waarom mensen werken. Maar wel een belangrijke. Mensen die in de publieke sector werken, kiezen daar vaak bewust voor omdat zij het belangrijk vinden om iets voor een ander of de samenleving te betekenen.

Betekenisvol werk in de private sector

Dit betekent overigens niet dat betekenisvol werk voor werkenden in de private sector geen drijfveer is. Sterker nog, volgens aanhangers van de ‘betekeniseconomie’ (the purpose economy, Aaron Hurst) wordt betekenisgeving alleen maar belangrijker de 21^ste eeuw. Dus ook voor organisaties en werkenden in de private sector.

Wil je meer weten over betekenisvol werk en ben je benieuwd naar de 17 verhalen uit de verhalenbundel? Vraag dan een digitaal exemplaar aan.