Gedragscode integriteit openbaar bestuur
Tijdens de rondetafelbijeenkomst deelden de deskundigen op het gebied van integriteit hun kennis met de Kamerleden. Het gesprek ging onder meer over een gedragscode voor de Tweede Kamer. De aanwezige deskundigen pleitten voor zo’n gedragscode. Sinds juni 2019 is er wel een gedragscode integriteit voor de Eerste Kamer, maar de Tweede Kamer blijft op dit gebied achter.
Leren van integriteitsschendingen
Groot gaat in zijn bijdrage in op enkele vragen die de Kamerleden hadden gesteld. Een van die vragen is: Leren we van voorbeeldcasuïstiek? Het Steunpunt heeft jaarlijks te maken met tientallen integriteitskwesties en adviseert voornamelijk burgemeesters over de vraag of er onderzoek nodig is naar een specifieke kwestie. Volgens Groot leren we zeker van deze cases. ‘Vooral als het bekende kwesties zijn van personen met een hoog profiel. Met name als zij in de ontkenningsfase blijven zitten.’ Omdat de betrokkenen beweren dat ze niet weten wat er fout aan hun handelen is, ontstaat discussie en komen de organisatie en het openbaar bestuur tot gedeelde mores. ‘Daar kunnen we lering uit trekken.’
Postion paper met visie op integriteit openbaar bestuur
Als voorbereiding op het rondetafelgesprek deelden Hans Groot en Laurens Raijmakers van het Steunpunt hun visie op integriteit in het Openbaar Bestuur in een position paper. Volgens hen moet integriteit niet alleen vlak na een incident in beeld komen, maar zouden organisaties het thema moeten agenderen als onderdeel van de bedrijfsvoering. Vervolgens zou het management het actief moeten uitdragen. Bestuurders kunnen altijd fouten maken. Maar als integriteit een normaal gespreksonderwerp is, ‘krijgen bestuurders vaker een tweede kans en worden goede bestuurders niet afgefakkeld vanwege relatief onbenullige misstappen’.
In het position paper staat ook dat het Steunpunt en het CAOP nog ‘kwetsbaarheden’ zien voor integriteit in het openbaar bestuur op twee thema’s:
- Onduidelijkheid over belangen: in onze netwerksamenleving zijn bestuurders kwetsbaarder voor belangenvermenging.
- Werken vanuit de opgave: de beginselen van behoorlijk bestuur kunnen in geding komen als de opgave leidend wordt gesteld.
Het Steunpunt pleit verder voor integriteit bij gebruik van data, transparantie over besluitvorming, modernisering van de financiering voor politieke partijen en ondersteuning van beroepsgroepen met aangeboren dilemma’s (zoals notarissen).
Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers
Het Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers is in 2015 in het leven geroepen door toenmalig minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het biedt bestuurders alert, onafhankelijk en vakkundig advies over de aanpak van mogelijke integriteitsschendingen.
Bekijk hieronder de bijdrage van Hans Groot aan het rondetafelgesprek.
