‘Productiviteitsgroei publieke sector teleurstellend’

Technische sectoren koplopers

Van de 15 publieke sectoren zijn er zes die een hogere productiviteitsgroei kennen dan het gemiddelde van de Nederlandse economie (0,4%). Dit zijn vooral de technische, kapitaalintensieve sectoren, zoals energie, spoorwegen en drinkwater. Ook het wetenschappelijk onderwijs en de geestelijke gezondheidszorg scoren bovengemiddeld.

Negatieve productiviteitsgroei onderwijssector

Terwijl de productiviteit van het wo groeit, geldt voor de overige vier onderwijssectoren het tegendeel. Daarnaast laat ook de politie een negatieve groei zien. Maar de rechterlijke macht heeft de grootste negatieve groei (-2,1%).

Maatregelen niet succesvol

De overheid heeft de afgelopen jaren een scala aan maatregelen en hervormingen doorgevoerd. Veel instrumenten blijken echter geen of een beperkt (tijdelijk) effect te hebben. ‘Er is bijvoorbeeld gesleuteld aan bekostigingssystemen. Daarvan is gebleken dat het niet werkt. Schaalvergroting was aanvankelijk wel succesvol in het verbeteren van de productiviteit. Maar het beleid is op dit punt te ver doorgeschoten. Schaalvergroting levert inmiddels een negatieve bijdrage aan de productiviteitsgroei’, zegt Jos Blank in een interview op BNR Nieuwsradio. Blank is directeur van IPSE Studies en hoogleraar op de Leerstoel Productiviteit van de Publieke Sector van de EUR en het CAOP. Hij voerde het onderzoek uit samen met Alex van Heezik.

Hand op de knip

De economische ontwikkeling blijkt vaak een grotere invloed te hebben dan het beleid van de overheid. In tijden van laagconjunctuur krijgt de publieke sector te maken met allerlei bezuinigingen. Dit leidt tot efficiënt gedrag, waardoor de productiviteit sterk groeit. Het succesvolste beleidsinstrument is daarom ‘de hand op de knip’. ‘Dat wil zeggen dat je als overheid voorzichtig met het belastinggeld omgaat. Dat doe je door niet meer te betalen dan dat het daadwerkelijk kost. Op deze manier houd je druk op het systeem, zodat mensen efficiënter en innovatiever gaan werken’, aldus Blank.

Meer informatie productiviteitsgroei overheid

• De publicatie Productiviteit van de overheid van Jos Blank en Alex van Heezik is gratis te downloaden.
• Zie ook het bericht Forse productiviteitsgroei netwerksectoren drinkwater, energie en spoorwegen (2018)