Publicatie Positief Gezond Werkgeverschap biedt inspiratie duurzame inzetbaarheid
Alles is Gezondheid, iPH en het CAOP werken al langer samen op het gebied van duurzame inzetbaarheid en vitaliteit. Die… Meer
Nieuws
De productiviteit van de netwerksectoren drinkwater, energie en spoorwegen is de afgelopen decennia fors toegenomen. Tussen 1980 en 2015 bedraagt de gemiddelde productiviteitsgroei ongeveer 2% per jaar. Dat komt met name door de technologische ontwikkeling en de liberalisering van de netwerksectoren. Hard bewijs ontbreekt echter. Er zijn wel aanwijzingen dat de bedrijfsvergelijkingen in de drinkwatersector de productiviteit positief hebben beïnvloed. Dat blijkt uit onderzoek van IPSE Studies (CAOP, TU Delft, EUR).
Uit de analyses blijkt dat de productiviteitsgroei (geleverde diensten per voor inflatie gecorrigeerde euro) van netwerksectoren van zowel de drinkwatersector als van de spoorwegen in 2015 bijna twee keer zo hoog is als in 1980. In de energiesector is de stijging minder groot, maar met een toename van bijna 60% toch ook nog aanzienlijk.
De belangrijkste katalysator van de productiviteitsgroei is de technologische ontwikkeling. Dit is inherent aan de technische aard van het productieproces van de netwerksectoren. Hierdoor zijn er grote mogelijkheden voor technologische innovaties. Deze innovaties zijn bij energie en spoorwegen veelal ook gepusht door de toenemende vraag.
Tussen 1980-2015 zijn diverse hervormingen doorgevoerd om de productiviteit van de netwerksectoren te verbeteren, zoals verzelfstandiging – en (gedeeltelijke) privatisering – introductie van marktwerking en schaalvergroting. Deze hervormingen vinden echter geleidelijk plaats en bovendien is nergens sprake van volledige liberalisering of privatisering. Het publieke belang is daarvoor te groot en moet ook op allerlei manieren geborgd worden via complexe regelgeving. Hierdoor zijn de effecten van de hervormingen lastig te meten.
Hoewel er geen duidelijke relatie tussen beleid en productiviteit is waar te nemen, zijn er wel aanwijzingen dat een deel van het liberaliseringsbeleid positief heeft uitgepakt. Dit geldt met name voor de vrijwillige bedrijfsvergelijking van drinkwaterbedrijven (vanaf 1997) en de liberalisering van de energiesector en bijbehorende doelmatigheidsregulering na de invoering van de Elektriciteits- en Gaswet (1999/2000).
Er zijn geen aanwijzingen dat de productiviteitsgroei ten koste is gegaan van de kwaliteit van de producten en diensten van de netwerksectoren. In de drinkwatersector gaat de groei van de productiviteit juist hand in hand met de verbetering van de waterkwaliteit. In de spoorsector is tussen 2001 (spoorcrisis) en 2007 enkele jaren sprake van slechte kwaliteitsprestaties, die ook gepaard gaat met een stagnerende productiviteitsgroei. Na 2007 vindt een belangrijke kwaliteitsverbetering plaats, terwijl de productiviteit tegelijkertijd flink toeneemt. In de energiesector is het verband tussen kwaliteit en productiviteit onduidelijk vanwege een gebrek aan gegevens.
Ook al is er mogelijk sprake van enkele positieve hervormingseffecten, toch rijst de vraag of de prestaties zonder de ingrijpende veranderingen misschien nog beter waren geweest. De transities hebben ook tot hoge extra kosten geleid. Het meest sprekende voorbeeld is ongetwijfeld de spoorwegsector. Tussen 1992 en 1997 is daar geen productiviteitsgroei waar te nemen als gevolg van allerlei perikelen rond de verzelfstandiging.
Het onderzoek maakt deel uit van de onderzoeksreeks Productiviteit van overheidsbeleid. Dit is onderdeel van een door BZK gesubsidieerd onderzoeksprogramma naar de productiviteit en doelmatigheid van de publieke sector. Eerder werden in deze reeks al het Nederlandse onderwijs, de zorg en veiligheid & justitie onderzocht.
Het boek Productiviteit van overheidsbeleid: deel IV, de Nederlandse netwerksectoren 1980-2015 van Prof. dr. J.L.T. Blank en dr. A.A.S. van Heezik (ISBN: 978-94-6301-170-9) is te bestellen bij uitgeverij Eburon.
Update: Lees het nieuwe bericht van 1 november 2019 ‘Productiviteitsgroei publieke sector teleurstellend‘.
Alles is Gezondheid, iPH en het CAOP werken al langer samen op het gebied van duurzame inzetbaarheid en vitaliteit. Die… Meer
Het zal niemand ontgaan zijn dat sociale veiligheid het afgelopen half jaar veelvuldig onderwerp van gesprek is geweest in de… Meer
Hoe verder als de bestuurder niet naar de OR luistert en geen beslissing neemt in de uitbreiding van het aantal… Meer
Hoe ziet de arbeidsmarkt van de toekomst eruit? Het CAOP wil kennisontwikkeling en onderzoek op het gebied van arbeidsmarkt en… Meer
Teleurstellend, onevenwichtig, met een groot operationeel gat. Als het om plannen voor de arbeidsmarkt gaat, schiet het nieuwe regeerakkoord danig… Meer
Er is weer een oorlog in Europa, 25 jaar na de laatste oorlog op de Balkan. Dat is iets waarvan… Meer
Is het inrichten van een flexpool in een organisatie instemmingsplichtig? Wat is de rol van de OR als er een… Meer
Maar we gaan graag met je in gesprek. Neem contact op en wij koppelen je vrijblijvend aan één van onze experts.