Onderzoek naar blootstelling aan Chroom-6: hoe nu verder?
Werkenden bij Defensie, de NS en in Tilburg zijn in het verleden ziek geworden nadat zij zijn blootgesteld aan chroom-6.… Meer
Publicatie
De ondernemingsraden bij de overheid hebben geen adviesrecht bij politieke besluiten. Dit komt door het primaat van de politiek, dat de werking van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) in het publieke domein inperkt. De tijdelijke verhuizing van een politiekorps valt niet onder het politiek primaat, zou je zeggen, want is een puur operationele aangelegenheid. Een misvatting, zo blijkt tijdens een seminar op 30 oktober bij het CAOP.
Ze houdt zich al jaren met het onderwerp bezig en kan er uren over praten. Els Huisman, promovenda bij de Albeda Leerstoel en advocaat bij Van de Voort Advocaten in Tilburg, richt zich in haar promotieonderzoek op de vraag wat het primaat van de politiek nou eigenlijk is en wat dat in zou moeten houden voor de werking van de WOR . De casus die ze voor het seminar heeft uitgekozen laat goed zien hoever het primaat reikt, zegt ze.
In de literatuur over het politiek primaat komen volgens Huisman vier elementen terug:
‘Die macht aan het volk hebben we zodanig ingericht dat we eens in de zoveel tijd door te stemmen een aantal mensen een mandaat te geven om onze belangen te behartigen. Het is niet de bedoeling dat een ondernemingsraad daar meer invloed op krijgt dan degenen die door ons zijn gekozen’, is de redenering volgens Huisman.
Het politiek primaat staat in de WOR in twee artikelen. Het oudste is art. 23 lid 2, dat gaat over uitvoeringsorganisaties. Het meest geprocedeerd wordt er echter over art. 46d sub b, dat in 1995 specifiek voor de overheid is ingevoerd. De term ‘politiek primaat’ komt overigens niet in de wettekst voor. Wat de wetgever uitsluit van medezeggenschapsinvloeden is de ‘publiekrechtelijke vaststelling van taken, beleid en uitvoering’. Alleen als een besluit personele gevolgen heeft, valt het hoe dan ook onder het adviesrecht. Huisman: ‘De reikwijdte van het artikel wordt bepaald door de rechter, zo blijkt. Er zijn diverse uitspraken geweest door de Ondernemingskamer (OK), waar je als OR terechtkomt als je het niet eens bent met het besluit van je bestuurder, en door de Hoge Raad. Cassatie is mogelijk als de OR het niet eens is met de uitspraak van de OK. Vooral de piketpaaltjes die de Hoge Raad heeft geslagen vormen een leidraad voor de rechtspraak.’
Huisman vertelt hoe de Regionale eenheid Oost-Brabant van de politie in augustus 2017 wegens verbouwing besluit tot een tijdelijke verhuizing van de Mathildelaan in Eindhoven naar de Statenlaan in Den Bosch. Aanleiding is de zogeheten ZSM-aanpak, waarbij de politie zo snel mogelijk en samen met ketenpartners − zoals het OM, de reclassering, de Raad van de Kinderbescherming − om de tafel gaat om de best passende afdoening af te spreken voor bepaalde aanhoudingen en dat direct af te handelen. Een belangrijk argument is dat Den Bosch centraal ligt en alleen door een tijdelijke verhuizing de ZSM-aanpak mogelijk blijft.
De OR krijgt adviesrecht over het besluit en adviseert negatief, omdat de investering volgens de OR veel te hoog is en het meeste werk vanuit Eindhoven wordt gedaan. De OK verklaart de OR niet-ontvankelijk in de aangespannen procedure, omdat het bestreden besluit valt onder het primaat van de politiek. De OR vindt dat het primaat niet van toepassing is en dat niet-ontvankelijk verklaren niet kan wanneer je adviesrecht hebt gekregen, en gaat in beroep bij de Hoge Raad. Huisman: ‘Dat leek redelijk kansrijk, maar was het niet: de advocaat-generaal (AG) verwierp het cassatieberoep. Conclusie van de AG was dat het primaat wel gold en dat aan een adviesrecht niet automatisch een beroepsrecht gekoppeld is. Eerder heeft de AG al eens geoordeeld dat de ondernemer wel expliciet het beroepsrecht aan de OR zou kunnen toekennen.’
Om te bepalen of het politiek primaat nu wel of niet van toepassing is, draait het om twee vragen, legt Huisman uit:
Tijdens de discussie over de vraag of het primaat van de politiek de medezeggenschap inperkt, komen de ruime uitleg van het artikel in de WOR en de haken en ogen van verschillende juridische termen aan bod. Is er verschil tussen ‘publiekrechtelijke vaststelling van taken’ en ‘vaststelling van publiekrechtelijke taken’? Wat valt wel en niet onder personele gevolgen? Moet het primaat maar helemaal uit de WOR worden geschrapt? ‘Het zorgt misschien wel voor een inperking, maar met name doordat er een bepaalde kleuring is gegeven door vooral rechters, en de wetgever zich er slechts één keer over heeft uitgelaten’, zegt Huisman.
Gespreksleider Barend Barentsen, hoogleraar op de Albeda Leerstoel, vergelijkt de jurisprudentie met een mammoettanker die niet eenvoudig meer van koers verandert. Huisman ziet als advocaat enerzijds dat overheden steeds vaker een beroep doen op het politiek primaat, zodat ze besluiten niet hoeven voor te leggen aan de OR. Anderzijds merkt ze dat ondernemingsraden nog steeds regelmatig adviesrecht krijgen, ook over belangrijke onderwerpen. Barentsen: ‘Uit twee onderzoeken blijkt dat ook medezeggenschapsorganen in het algemeen tevreden zijn over het politiek primaat.’
Werkenden bij Defensie, de NS en in Tilburg zijn in het verleden ziek geworden nadat zij zijn blootgesteld aan chroom-6.… Meer
Een werkgever moet voor iedereen die er werkt een sociaal veilige en integere werkomgeving bieden. Om als organisatie zo’n werkomgeving… Meer
Hannah Postma is de winnaar geworden van de CAOP-scriptieprijs 2022. Op donderdag 9 maart 2023 heeft zij de prijs in… Meer
Hoe richt je de structuur van een organisatie in om duurzaam aandacht te houden voor sociale veiligheid? Welke rol spelen… Meer
Het OM eist bijna 2 jaar celstraf tegen Haagse oud-wethouder Richard de Mos en wil hem vier jaar lang niet… Meer
Melders zijn kwetsbaar, maar bestaande wetgeving sloot hier onvoldoende bij aan. De Wet Huis voor klokkenluiders is daarom op een… Meer
De gemeente Den Haag wil alle leerlingen in het voorgezet onderwijs de kans bieden om hun talenten optimaal te ontwikkelen… Meer
Maar we gaan graag met je in gesprek. Neem contact op en wij koppelen je vrijblijvend aan één van onze experts.