Het CAOP draagt bij aan een samenleving waarin mensen betekenisvol kunnen werken, door als kenniscentrum te verkennen, te verbinden en te veranderen. Dat bleek maar weer eens tijdens het bezoek van de groep eerstejaars studenten Bestuurskunde van de Universiteit Leiden op 12 oktober. Een mooie gelegenheid om verschillende inzichten te verbinden en een kijkje te geven in de keuken van het CAOP.

Banis, directeur arbeidsmarkt bij het CAOP, opende de bijeenkomst met een korte uitleg over het CAOP en arbeidsverhoudingen. Daarna stak Ruud van der Aa, senior onderzoeker bij het CAOP, van wal over de onderzoekende rol die het CAOP vervult bij vragen die spelen in deze tijd van structureel grote arbeidstekorten in de overheidssector: Hoe boor je in deze arbeidsmarkt nieuw talent aan? En hoe blijf je medewerkers binden en boeien? Tegelijk is het CAOP als een rode draad door de verschillende werkzaamheden – zoals advies, onderzoek en ondersteuning – op zoek naar de impact van dat werk. Oftewel: wat is het hogere doel achter het werk? Die hogere doelen kunnen van alles zijn. Realiseren we nu ook echt een verandering in de samenleving en arbeidsmarkt?

Betekenisvol werk in de moderne publieke arbeidsmarkt

De moderne publieke arbeidsmarkt zit vol uitdagingen, zo blijkt tijdens de presentatie van Van der Aa. Hoe betekenisvol zijn de banen van tegenwoordig? ‘Sandra Phlippen, van ABN AMRO, zei ooit dat we te veel bullshitjobs hebben,’ vertelt een van de studenten, ‘hoe denkt het CAOP daarover?’ Ruud antwoordt: ‘We kijken of mensen hun werk als betekenisvol ervaren. Daarvoor toetsen we op verschillende dimensies:

1. Iets doen voor een ander
2. Ruimte voor eigen accenten
3. Het aanspreken van bekwaamheden
4. Mogelijkheden voor ontwikkeling

Het lijkt erop dat het vanuit Amerika genoemde aantal van 40% bullshitjobs wel wat overdreven is. Je moet kijken of het werk betekenisvol is vanuit meerdere invalshoeken.’

Banis vult aan: ‘Moeten we de hoeveelheid werk niet ook op de mensen afstellen? Kunnen we niet kijken naar wat het nieuwe evenwicht is? Zou je bijvoorbeeld in het onderwijs niet eerder moeten vragen: is er een lerarentekort of hebben we een overschot aan leerlingen? Een andere manier van denken dus. Bij ongewijzigd beleid zijn in de toekomst bijvoorbeeld veel extra mensen nodig in de ouderenzorg. Dat zal ook voor studenten een enorm vraagstuk worden.’ Kortom: de uitdagingen in de publieke arbeidsmarkt vragen om aanpassingsvermogen en een creatieve manier van denken. Niet alleen als je kijkt naar de invulling van de werkvraag, maar ook naar het bieden van betekenisvol werk.

Onafhankelijk onderzoek binnen de overheidssector

Tijdens het bespreken van het onderzoekswerk van het CAOP komen direct meer interessante vragen naar voren. Bijvoorbeeld over de doelstellingen van CAOP-onderzoek. ‘Hoe stel je die doelen en in hoeverre zijn jullie daarin onafhankelijk?’, wil een student weten. ‘Hoe ga je om met wat de politiek wil en wat is dan je opstelling? En hoe kan je de onderzoeksresultaten presenteren zonder er een waardeoordeel aan te geven?’ Van der Aa: ‘We proberen dat uiteraard zo transparant mogelijk weer te geven.’ Banis vult aan: ‘Dat kan doordat het CAOP volledig onafhankelijk is, en sommige dingen kan je alleen doen vanuit volledige onafhankelijkheid. Daar komen ook weleens dingen uit die de politiek niet wilt horen.’

→ Bekijk de producten, de diensten en het portfolio van onze onderzoekers.

Een mooi voorbeeld waarin de kracht van onafhankelijkheid naar voren komt, is het ondersteunende werk wat het CAOP doet voor de Commissie Toeslagen en Uithuisplaatsingen. Deze commissie doet onderzoek naar de relatie tussen de Toeslagenaffaire en de uithuisplaatsingen van jongeren en kinderen. Pieter Oterdoom, senior beleidsadviseur bij het CAOP, vertelt over de werkzaamheden en beantwoordt studentenvragen over hoe je in zo’n geval met veel verschillende externe belangen écht onafhankelijk blijft. ‘We brengen alles terug in een commissie. Dat is bijvoorbeeld een tactiek. De commissie bestaat uit mensen met verschillende achtergronden en brede ervaringen. Je legt dan met elkaar de belangen transparant op tafel zodat iedereen een weloverwogen keuze kan maken. En bij het tot stand komen van de commissie is bewust gelet op diversiteit en dat elk commissielid onafhankelijk is.’

Advies aan toekomstige topambtenaren

Peter Hennephof, bestuurslid Stichting Bestuur Bijzondere Leerstoelen CAOP en directeur ABDTOPConsult bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, sluit de presentaties af met zijn persoonlijke loopbaanervaringen. Hij benadrukt: ‘Je hebt elkaar enorm nodig, alleen moet je ook oppassen dat je niet eindeloos zit te overleggen.’ Als laatste tip geeft Hennephof dan ook mee: ‘Denk tijdens je werk goed na over de impact ervan: helpen we elkaar hier nu verder mee of zijn we alleen elkaar bezig aan het houden? Let daarop.’

Wat vonden de studenten?

De bijeenkomst werd gezamenlijk afgesloten. Enkele studenten deelden achteraf hun ervaringen van de bijeenkomst. Evelien, eerstejaars student Bestuurskunde: ‘Ik vond de boodschap dat je je moet focussen op waar je goed in bent, erg mooi. Doordat we op bezoek gingen bij een organisatie die zich bezighoudt met arbeidsverhoudingen, verwachtte ik dat het gesprek voornamelijk daarover zou gaan. Maar de discussie bleek een stuk diverser te zijn. De dingen die voorbij kwamen, zoals de Toeslagenaffaire, vond ik heel erg interessant. En ik vond het interessant om te zien dat deze organisatie zo breed is.’

Sophia, ook eerstejaars student Bestuurskunde: ‘Toen het ging over de Commissie Toeslagen en Uithuisplaatsingen vond ik het interessant om te zien hoe het werd bekeken vanuit de bestuurlijke kant. En ook hoe daarmee dan geprobeerd wordt om een positieve invloed te hebben voor volgende generaties.’