‘Aanspreekcultuur is meer dan een goed gesprek over integriteit’

Van der Wal heeft de oproep al vaak gehoord op bijeenkomsten over integriteit en sociale veiligheid: ‘We moeten het goede gesprek met elkaar voeren’. Maar dat is een te algemene oproep, zegt hij. ‘Recente integriteitsaffaires laten zien dat júist het op tijd voeren van zo’n gesprek niet mogelijk bleek, of simpelweg werd nagelaten door handelingsverlegen leidinggevenden. In situaties waarin sprake is van normoverschrijdend gedrag, is behalve een goed, vooral een duidelijk en stevig gesprek van belang, met als basisuitgangspunt het (bij)stellen van de normen op kantoor.’

Meer informatie over de Ien Dales leerstoel

Drie factoren die duidelijk gesprek in de weg staan

Durven we elkaar nog op gedrag en omgangsnormen aan te spreken? Het is lastig om een duidelijk gesprek aan te gaan, blijkt uit de integriteitspraktijk in publieke organisaties. Van der Wal legt in zijn column uit dat er drie factoren zijn die in de weg zitten.

1. De culturele factor: ‘In een steeds informeler wordende werksfeer past het niet om hiërarchisch leiderschap te tonen.’ Hierdoor treedt rolvervaging op.
2. De juridische factor: ‘Er wordt steeds sneller gejuridiseerd voordat alle andere mogelijkheden zijn onderzocht.’ Hierdoor worden leidinggevenden huiverig medewerkers aan te spreken op gedrag.
3. De organisatorische factor: ‘Leidinggevenden in overheidsorganisaties wisselen elkaar steeds sneller af, terwijl de eisen die we aan ze stellen in omvang en zwaarte toenemen.’ Lastige gesprekken horen niet bij het primaire werkproces en zijn moeilijk in te plannen. Dat geldt ook voor medewerkers die het gesprek willen aangaan met hun leidinggevende.

Gesprek over integriteit heeft duidelijke kaders nodig

Uiteindelijk betekenen duidelijke normen een prettiger werksfeer voor alle betrokkenen – zowel medewerkers als leidinggevenden. Het gesprek over integriteit heeft duidelijke kaders nodig, en ruimte. Soms lijkt het maar moeilijk in te passen in overvolle agenda’s, stelt Van der Wal. ‘Maar verkeerd ingeschatte zuinigheid zorgt vaak voor een veel duurdere rekening.’

Benieuwd naar de gehele blog van Zeger van der Wal?