Europees Hof: mannen en vrouwen moeten gelijk beloond worden bij vergelijkbaar werk

Opvallend aan het arrest in de ‘Tescozaak’ is dat verder wordt gekeken dan ‘gelijke’ arbeid. De mannelijke en vrouwelijke werknemers bij de supermarktketen hebben niet dezelfde functies. Toch is volgens het Hof in deze kwestie sprake van discriminatie omdat het opleidingsniveau en de verantwoordelijkheden van de werknemers hetzelfde waren. Het beginsel van gelijke beloning van mannelijke en vrouwelijke collega’s kan volgens het Hof ook worden ingeroepen bij ‘gelijkwaardige’ arbeid.

Volgens Barend Barentsen lijkt het Hof met deze vergaande uitspraak gelijke behandeling af te willen dwingen. ‘Als de uitspraak tekenend is voor de houding van het Hof ten opzichte van gelijke behandeling voor mannen en vrouwen, is er een reële kans dat het Hof in een volgende kwestie de grenzen nóg een keer verlegt. Het Hof lijkt de ongelijke behandeling tussen mannen en vrouwen te erkennen en de loonkloof te willen dichten.’

De rol van werknemers en sociale partners

Of we door deze uitspraak in de nabije toekomst meer gelijksoortige zaken kunnen verwachten? Barentsen denkt van niet. ‘Werknemers hebben niet snel de neiging om hun hoofd boven het maaiveld uit te steken. Ze kunnen eventueel wel hun vakbonden inschakelen om een verschil in beloning uit te laten vechten. Over het algemeen is de weg naar gelijke behandeling makkelijker geworden, maar voor individuele werknemers blijft het moeilijk dat af te dwingen.’

Werkgevers en sociale partners doen er volgens Barentsen wel verstandig aan hun loonschalen en functiehuis onder de loep te nemen. ‘Er zijn zelfs wetgevingsinitiatieven die dit versterken. Zo ligt er al enige tijd een wetsvoorstel waarin staat dat werkgevers professionele hulp moeten inschakelen bij het samenstellen van het salaris en functiehuis. Op die manier zouden werkgevers zich moeten certificeren voor hun beloningsbeleid. Dat zou een soort van gedwongen nadenken zijn. De uitspraak van het Hof is van dezelfde strekking.’

Definitie van gelijkwaardigheid

Hoe de toekomst eruit gaat zien, hangt volgens Barentsen af van het begrip gelijkwaardigheid. ‘Het blijft lastig om met het nieuwe criterium van ’gelijkwaardige arbeid’ discriminatie aan te tonen. Dat roept namelijk de vraag op wanneer er sprake is van gelijkwaardigheid. In de zaak van Tesco is het relatief makkelijk om ongelijkheid aan te tonen, omdat mannen en vrouwen dezelfde verantwoordelijkheden hadden. Maar wat als onder andere de verantwoordelijkheden en opleidingsniveaus verschillen? En welke rol speelt de marktwaarde?’. Volgens Barentsen wordt het concretiseren van ’gelijkwaardige arbeid’ waarschijnlijk een volgende stap. ‘Het vaststellen van nieuwe criteria opent meer mogelijkheden voor de toekomst.’