Hoe kan de coronacrisis helpen tekorten in zorg en onderwijs op te lossen?

Blog van Hans Timmerman

De structuur van de economie verandert. Veel werk bij banken en verzekeraars zal door automatisering verdwijnen. Webshops nemen een deel van de detailhandel over. Voor fossiele brandstof komen duurzamere energiebronnen in de plaats. Door de coronacrisis zijn er nog meer economische veranderingen te zien. Zo studeren en werken veel mensen vanuit huis en ze zien de voordelen van minder fysieke ontmoetingen. Hierdoor daalt het aantal verkeersbewegingen.

Werkzoekenden helpen overstappen naar sectoren met tekorten

Door de coronacrisis verandert ook de vraag naar werk. Op dit moment steunt de overheid nog organisaties die de gevolgen van de crisis merken. Desondanks zal de werkloosheid naar verwachting fors oplopen. Tegelijkertijd hebben de zorg en het onderwijs nog steeds te maken met forse tekorten.

De kunst is om het mogelijk te maken dat werkzoekenden overstappen naar werk dat aansluit op hun capaciteiten en interesses én waar vraag naar is op de arbeidsmarkt. De afgelopen tijd is de belangstelling voor de zorg enorm toegenomen. Als mensen het gevoel hebben dat ze nodig zijn en een zinvolle bijdrage kunnen leveren, ervaren ze het werk als betekenisvol. Zo zijn ze mogelijk sneller geneigd om de overstap te maken naar de zorg, of een van de andere sectoren waar tekorten zijn. Hoe kunnen we ze daarbij helpen?

Begeleiden en opleiden

We moeten ervoor zorgen dat mensen ingezet worden voor werkzaamheden waarin ze bekwaam zijn of onder supervisie en scholing bekwaam kunnen worden. Je moet dus scholing en begeleiding aanbieden. Een goede begeleiding van nieuwe werknemers lijkt onder druk van het capaciteitstekort lastig, maar met een doordachte aanpak is het zeker te doen. Daarvoor is het nodig dat we de vraag op de arbeidsmarkt transparant maken, goede faciliteiten bieden voor matching, beschikbare kwaliteiten van werkenden erkennen, en praktijktraining en onderwijs op maat bieden.

Een voorbeeld van onderwijs op maat in de zorg

In de gehandicaptenzorg zijn goede ervaringen opgedaan met onderwijs op maat. Voor verschillende werkzaamheden en kerntaken in de langdurende zorg is beschreven en erkend welke leerresultaten hiervoor nodig zijn. Aan de hand van deze leerresultaten zijn in de gehandicaptenzorg leerroutes ontwikkeld voor specifieke taken. Dit zijn routes waarbij praktijkleren, leren op afstand en leren in groepsverband slim worden gecombineerd. Medewerkers kunnen de routes volgen in hun eigen tempo.

Leerresultaten maken niet alleen duidelijk waarvoor de medewerker inzetbaar is, maar ook wat hij of zij in een leerrijke werksituatie nog kan leren. Met de leerroutes bied je als sector dus perspectief aan zowel mensen die in de zorg willen komen werken als werknemers die door willen groeien naar een andere functie. Aan zij-instromers én aan doorstromers.

Ook een oplossing voor andere sectoren?

De leerroutes in de gehandicaptenzorg, bleken een succes. Daarom wordt dit systeem nu zorgbreed ingevoerd. Het zou goed zijn als ook andere sectoren ermee gaan experimenteren, zoals het onderwijs. In principe kan dit leersysteem voor elk beroep worden ontwikkeld. Een investering hierin levert veel rendement op voor de langere termijn.

Ervaringen tijdens de coronacrisis

Door de coronacrisis is veel werk stil komen te liggen. We zitten nu in een periode waarin werk wordt opgestart als dat verantwoord kan. Naast IC-verpleegkundigen kunnen ook verzorgende individuele gezondheidszorgmedewerkers weer onder supervisie aan de slag. Dat maakt het weer mogelijk mensen op te leiden. Ondertussen is voor de langdurende zorg tijdens de coronacrisis ook de Nationale Zorgklas van start gegaan. Een platform dat online praktische cursussen aanbiedt voor lager opgeleide zorgmedewerkers. Er gebeurt dus genoeg om de tekorten aan te pakken.

Hoe zit dat in het onderwijs? De afgelopen maanden is er veel ervaring opgedaan met digitale vormen van lesgeven. Inmiddels geven leerkrachten op de basisschool weer les in het lokaal. In het voortgezet onderwijs en het beroepsonderwijs wordt afstandsleren steeds vaker gecombineerd met fysieke leervormen, zoals praktijkleren en klassikaal onderwijs. De vraag is hoe we vanuit deze ervaringen lessen kunnen trekken voor de toekomst en wellicht een nieuw leersysteem kunnen ontwikkelen.

Kennis delen

Om de coronacrisis op te lossen, zullen we kennis moeten ontwikkelen en delen. Dat geldt ook voor de kennis over opleiden en ontwikkeling, zodat mensen niet thuis komen te zitten, maar perspectief houden op werk. Als we dat goed doen, creëren we ook nog eens een win-winsituatie: minder werkloosheid in de sectoren die geraakt zijn door de crisis en een oplossing van de structurele tekorten in zorg en onderwijs.

Meer weten?

Hans Timmerman is CAOP-adviseur en gespecialiseerd in duurzaam ontwikkelen. Wil je meer hierover weten, vraag een gesprek aan door onderaan de pagina je contactgegevens in te vullen. Bekijk ook de expertisepagina Duurzaam ontwikkelen.