Het was het gesprek van de dag op maandag 14 december: de aankomende speech van Mark Rutte met aangescherpte maatregelen. Frénk van der Linden opent de webinar daarom met de vraag: hoe ontvang je het nieuws van een nieuwe lockdown en wat betekent dit voor jouw organisatie?
Jacco van der Tak, directeur communicatie en corporate affairs bij de NS, beseft dat het niet anders kan. ‘Het is zaak dat we het virus eronder gaan krijgen. ‘De aangescherpte maatregelen brengen opnieuw vraagstukken met zich mee voor de NS: hoe gaan we met de dienstregeling om en hoeveel treinen laten wij rijden?’
‘Voor mijn oud-collega’s bij de politie ligt er een hoop werk’, zegt Dick Heerschop, topconsulent ABDTOPConsult en voormalig lid van de korpsleiding en Chief Information Officer bij de Nationale Politie. ‘De druk op de politie neemt alleen maar toe. Waar wij burgers een stap achteruitzetten, stapt de politie juist naar voren.’
‘Er wordt een beroep gedaan op onze creativiteit’
Van der Tak blikt in zijn pitch terug naar 2019. ‘Dat jaar hebben we de meeste reizigers ooit vervoerd. Ons innovatieprogramma draaide volledig om de vraag: hoe kunnen we capaciteit goed benutten? We introduceerden bijvoorbeeld treinen die om de 10 minuten rijden. Daarnaast hebben we een smartwatch ontwikkeld die het makkelijker maakte de uitrijtijd van treinen in te schatten.’
‘Met de komst van de coronacrisis werd er een beroep gedaan op onze creativiteit. We zagen de reizigersaantallen teruglopen naar 10 procent. Dat was niet altijd gemakkelijk. In die periode hebben we een app geïntroduceerd die drukte aangeeft in de trein. Hierdoor maken we reizen met het openbaar vervoer in deze tijd aantrekkelijker en comfortabeler’.
Innovatieve overheid
Dick Heerschop noemt drie punten die volgens hem belangrijk zijn voor innovatie bij de overheid. ‘Het eerste punt ligt op het terrein van economische zaken: hoe stimuleren we het innovatieklimaat in Nederland? Het bedrijfsleven, de wetenschap en de overheid trekken hierin samen op om Nederland een strategische positie te geven in het buitenland’.
‘Een tweede belangrijk punt is beleidsontwikkeling, wetgeving en regelgeving. Technologische ontwikkelingen leiden tot nieuwe vraagstukken, die mogelijk met elkaar in conflict staan. Denk bijvoorbeeld aan ethische vraagstukken. Het is de taak van de overheid om zorgvuldige afwegingen te maken en met regels te komen. Daar heb je wel kennis voor nodig’.
‘Een derde punt is daarom de honger naar kennis op terreinen die impact hebben op innovatie. De manier van werken kan bijdragen aan kennisontwikkeling of die juist afremmen. Op dat punt is de overheid zichzelf aan het uitvinden. Ze moeten zich blijven vernieuwen aan de hand van innovaties.’
Participatieve aanpak voor innovatie
‘Bij TNO doen wij onderzoek naar de gezondheid van werknemers en welke factoren die gezondheid beïnvloeden,’ zegt Wiezer. ‘Technologie speelt daarin een grote rol. We kijken naar technologische mogelijkheden om het werk gezonder te maken.’
‘Naast technologische innovatie is ook sociale innovatie erg belangrijk. We moeten goed nadenken over hoe we het werk zo organiseren, dat we het beste uit mensen halen. De overheid en werkgevers hebben daarin beide een belangrijke rol. Wij werken altijd met een participatieve aanpak. We betrekken de doelgroep, vaak werknemers, bij de ontwikkeling. Het is belangrijk om eerst het probleem te definiëren en daarvoor heb je input van buiten nodig’, aldus Wiezer.
Van der Tak haakt aan met een voorbeeld vanuit de NS. ‘Er was irritatie bij onze monteurs over een onderhoudsprogramma voor onze treinen. Met de data uit treinen konden we het inplannen van onderhoud beter voorspellen. Het werk van onze monteurs is daardoor makkelijker en veel interessanter geworden.’