Wat is duurzame ontwikkeling en hoe geef je dat vorm?

Wat is duurzaam ontwikkelen?

Steeds meer organisaties beseffen dat duurzame ontwikkeling belangrijk is. Toch is het vaak nog een abstract begrip. Of het roept de gedachte op aan scholing. Maar duurzame ontwikkeling is veel breder. De volgende 5 uitgangspunten maken dat duidelijk.

Duurzaam ontwikkelen gaat om professionele ontwikkeling en persoonlijke ontwikkeling

Als een jong kind valt, staat het weer op; al doende leert het. Die ontwikkeling gaat door in latere levensfases. Dat geldt ook in het werk. Door steeds nieuwe dingen te doen in je werk, een andere taak of rol op te pakken of door met anderen samen te werken, blijf je in ontwikkeling. Feedback van leidinggevenden, collega’s en anderen in je omgeving is daarbij belangrijk. Het geeft je zicht op je talenten, potentieel, identiteit en zelfbewustzijn.

Duurzame ontwikkeling is meer dan formeel leren

Bij ontwikkeling denken we al snel aan een training of opleiding, maar ook informeel leren op de werkplek of daarbuiten valt eronder. Sterker nog: in Nederland leren mensen meer informeel (bijvoorbeeld door nieuwe dingen te doen, te sparren, of stage te lopen) dan formeel. De grens tussen formeel en informeel ontwikkelen wordt bovendien steeds minder scherp. Steeds meer organisaties werken samen met opleidingen of bieden een hybride leeromgeving aan.

Duurzame ontwikkeling verschilt per werknemer, per functie en per situatie

Sommige typen werk (zoals dat van een arts) vragen om jarenlange training en regelmatige bijscholing. Voor andere soorten werk (zoals dat van een orderpicker in een magazijn) is minder tijd nodig om vakbekwaam te worden. En iemand die aan het begin van zijn loopbaan staat, heeft andere ontwikkelwensen dan iemand die over vijf jaar met pensioen gaat. Duurzame ontwikkeling is altijd gericht op wat iemand nodig heeft om perspectief te houden op werk, rekening houdend met technologische ontwikkelingen en mogelijke economische veranderingen. Duurzame ontwikkeling vraagt dus om maatwerk. Het is niet ‘one size fits all’.

Duurzame ontwikkeling is niet alleen een individuele aangelegenheid

In onze netwerksamenleving is werk een collectief proces waarbij iemand niet alleen van anderen afhankelijk is binnen een organisatie, maar ook daarbuiten. In steeds meer functies ontwikkelen mensen zich door de interactie met anderen. Dat kan variëren van teamwerk of een second opinion tot heisessies of deelnemen aan professionele leergemeenschappen. Daarbij is de ontwikkeling in een bepaalde richting lang niet altijd doelgericht, maar het kan ook een bijeffect zijn van de interactie met anderen.

Duurzame ontwikkeling is meer dan een middel in een veranderende arbeidsmarkt

De arbeidsmarkt verandert voortdurend. Er ontstaan tekorten of overschotten in bepaalde sectoren. Mensen leven langer, werken langer en de inhoud van werk verandert sneller. In reactie daarop investeren werkgevers in om-, bij- en herscholing van werknemers. Of in duurzame inzetbaarheid, zodat hun medewerkers langer kunnen functioneren. Dit zijn natuurlijk nuttige investeringen. Maar bedenk dat duurzame ontwikkeling ook een middel is om de kwaliteit van het werk te stimuleren en het werk voor medewerkers betekenisvol te maken.

Effectief aan de slag met duurzame ontwikkeling

Er zijn genoeg voorbeelden van mooie ontwikkelinvesteringen van organisaties die niet het gewenste effect opleveren. Ze sluiten bijvoorbeeld (net) niet aan op de praktijk in het werk, of ze zijn niet ingebed in het  ‘grotere plaatje’ van de ontwikkelingen binnen de organisatie, de sector en op landelijk niveau. Een andere oorzaak kan zijn dat de focus te veel is gericht op een van de drie componenten van duurzame ontwikkeling. Die componenten zijn:

• Professionalisering: De activiteiten die werkenden of werkzoekenden ondernemen om goed te worden in hun werk en bij te blijven op hun vakgebied.
• Wendbaarheid: Het vermogen van werkenden of werkzoekenden om zich snel en effectief te kunnen aanpassen aan veranderingen binnen of buiten de werkomgeving.
• Mobiliteit: Een daadwerkelijk verandering van functie of werkgever.

Wil je als werkgever of HR-afdeling effectief aan de slag met duurzame ontwikkeling, ontwikkel dan een visie waarin je professionalisering, wendbaarheid en mobiliteit met elkaar verbindt en rekening houdt met de 5 bovenstaande uitgangspunten. Zorg er ook voor dat het beleid voor ontwikkeling binnen de organisatie aansluit bij ontwikkelingen en initiatieven in de regio, in de sector en op landelijk niveau. Betrek leidinggevenden en medewerkers hierbij voor input, toetsing en draagvlak. Op deze manier kun je de juiste randvoorwaarden scheppen voor een passende ontwikkelcultuur waarbinnen je duurzame ontwikkeling kunt realiseren.

Wil je weten hoe je dit concreet aanpakt? We helpen je graag op weg met ons stappenplan.

Mariska Stuivenberg is CAOP-adviseur op het terrein van duurzame inzetbaarheid, arbeidsverhoudingen en organisatieontwikkeling.