Lumpsum
De belangrijkste geldstroom is de lumpsum. Dit is het geld dat het schoolbestuur jaarlijks krijgt van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap onder meer op basis van het aantal leerlingen. Maar er komt ook via andere wegen geld binnen bij het schoolbestuur. Zo is er geld voor passend onderwijs, om onderwijsachterstanden te bestrijden en om scholen te stimuleren te investeren in digitalisering, professionalisering en techniekonderwijs. Ook zijn er geldstromen die langs de school gaan, bijvoorbeeld geld van het Rijk aan gemeenten om schoolgebouwen neer te zetten. ‘Een ingewikkeld systeem’, vindt directeur Gert-Jan de Zwart van de Lucas van Leydenschool in Leiden.
Niet veel mis met ingewikkeld systeem
Jos Blank, bijzonder hoogleraar op de Leerstoel Productiviteit Publieke Sector van de Erasmus Universiteit Rotterdam en het CAOP, is niet verrast over de complexiteit van het systeem. ‘De wereld zit nou eenmaal complex in elkaar. Dat zie je terug in de financiering. Ik denk dat zo’n schema in de zorg nog veel ingewikkelder zou zijn’, zegt Blank in een het artikel ‘Hoeveel kost een basisschoolleerling’, dat op 2 november 2018 in de Volkskrant verscheen.
Blank heeft dan ook niet het idee dat er veel mis is. ‘Er blijft niet veel aan de strijkstok hangen’, zegt hij. ‘En de kwaliteit van het onderwijs is over het algemeen in orde.’ Wel twijfelt hij her en der over de wirwar aan geldstromen. Hij vindt het geen goed idee dat Den Haag geld voor onderwijsachterstanden overmaakt aan de gemeenten, die het daarna over de scholen verdelen. ‘Dat lijkt me een omweg’, aldus Blank.
De bijzonder hoogleraar vindt het niet goed dat het ministerie invloed wil uitoefenen met subsidies en doelfinanciering. ‘Dan zijn er bijvoorbeeld potjes voor scholen om de ict te verbeteren. Dat moet je gewoon niet doen’, zegt Blank. Hij ziet liever dat de bestuurders in Den Haag scholen verplichten goed computeronderwijs te geven of schoolzwemmen in te voeren. ‘Is daar extra budget voor nodig, dan kan het ministerie dat toevoegen aan de lumpsum. En vervolgens controleert de overheid of de scholen aan de gestelde eisen voldoen.’