Naar een lerend bestel in het mbo

De publicatie van Van der Meer gaat in op de vragen: Wat kunnen mbo-instellingen doen om de onderwijskwaliteit in het mbo verder te verbeteren? En welk overheidsbeleid van het ministerie van OCW past daarbij op nationaal niveau? ‘Maatschappelijk gezien wordt steeds meer verwacht van het mbo’, constateert de hoogleraar Onderwijsarbeidsmarkt. ‘In de literatuur en de praktijk van het mbo zien we dat er sprake is van een vrijwel permanente vorm van beleidswijzigingen.’ In het werkveld wordt dit beleid lang niet altijd als functioneel bestempeld. Ondertussen staan mbo’s voor verschillende maatschappelijk uitdagingen, zoals een veranderende arbeidsmarkt en upgrading van beroepen en functies. Hoe gaan mbo-instellingen naar een lerend bestel?

Lerende houding

Van der Meer werpt de vraag op: hoe kan de overheid door middel van investeringen en slimme regelgeving bevorderen dat de ontwikkeling in het mbo verder gaat dan alleen de effectiviteit en doelmatigheid van het opleidingsaanbod? Dat het onderwijs in dienst staat van de vorming en toerusting van ‘competente burgers’ die een startkwalificatie op een zo hoog mogelijk niveau behalen? Volgens de hoogleraar is het daarvoor nodig dat de overheid een lerende houding aanneemt en beleid afstemt. Maar ook het mbo zelf (op team- en op docentniveau) moet zich lerend opstellen en de noodzaak voelen zich te vernieuwen. Op die manier kunnen de doelstellingen vanuit het werkveld en vanuit de overheid samenkomen.

Decentralisatie overheidsbeleid

De sturingscapaciteit van de overheid of het schoolmanagement botst met de professionele ruimte van docenten, zegt Van der Meer. Daarom pleit hij voor een ‘zelfcorrigerend systeem’, een klimaat van uitproberen en vernieuwen waarbij medewerkers leren omgaan met veeleisende studenten en met de toenemende eisen van het afnemende werkveld. Hierbij past geen ‘meebepalende overheid’, maar gedecentraliseerd overheidsbeleid dat erop gericht is het leergedrag én lerend vermogen van de mbo-instelling te faciliteren. In dit model zijn decentralisatie van het overheidsbeleid en onderwijskwaliteit in het mbo twee kanten van dezelfde medaille.

Meer informatie over lerend bestel

De publicatie van Van der Meer verscheen eerder in de bundel ‘Naar een lerend bestel in het mbo: over enkele institutionele voorwaarden van onderwijskwaliteit’ (november 2017). Om te komen tot kwaliteitsverbetering in het beroepsonderwijs, nodigde het Nationaal Regieorgaan Onderwijswetenschappen (NRO) verschillende hoogleraren uit hun bijdrage aan deze bundel te leveren. De huidige publicatie van Van der Meer was het slothoofdstuk in de bundel.

Download de volledige publicatie