Toen in 1998 gemeenten meer verantwoordelijkheden kregen voor de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (SW), kwam er meer aandacht voor ontwikkeling van SW-medewerkers en werken in een zo regulier mogelijke werkomgeving. Kortom, een beweging van binnen naar buiten. Een belangrijk thema binnen het werk van SBCM is Leren en ontwikkelen op de werkvloer. Dat vroeg om meer kennis, ondersteuning en praktische handvatten — voor werkgevers én werknemers.
De vraag en aanleiding
‘Vanaf het begin heeft SBCM samengewerkt met CAOP,’ vertelt Bruno Fermin die vanuit CAOP fondsmanager is voor SBCM. ‘Het was meteen duidelijk dat er een stevige basis nodig was om die omslag te maken. We moesten zorgen dat mensen zich kunnen ontwikkelen en duurzaam mee kunnen doen én werkgevers helpen passend werk te creëren.’
De oorspronkelijke vraag was gericht op ondersteuning van het bestuur: beleidsvoorbereiding, organisatie en uitvoering. Die basis groeide in de loop van de jaren uit tot een intensieve samenwerking waarin CAOP een grote rol speelt bij het vormgeven en uitvoeren van beleid.
De aanpak en oplossing
De samenwerking tussen SBCM en CAOP volgt elk jaar een vaste beleids- en uitvoeringscyclus. ‘In het najaar brengen we het bestuur en onze stakeholders bij elkaar,’ zegt Fermin. ‘We kijken terug op waar we staan en vooruit naar wat er nodig is. Wie hebben we daarvoor nodig, hoe veel uur kost dat, hoe past dat in het grotere geheel, met wie gaan we samenwerken? Die input gebruiken we voor het beleidsplan en de begroting. CAOP schrijft die plannen uit, regelt de subsidieaanvraag bij het Ministerie van SZW en zorgt voor de financiële en organisatorische kant.’
Daarmee houdt het niet op. CAOP coördineert ook de uitvoering van projecten en programma’s, met inzet van verschillende expertises: projectleiding, inzet van specialistische expertise, communicatie, onderzoek en financiën. Wat deze samenwerking kenmerkt, is het impactgericht werken. SBCM en CAOP gebruiken hiervoor het Social Profit Canvas van CAOP: een instrument dat helpt om niet alleen naar output te kijken (zoals aantallen projecten of bijeenkomsten), maar ook naar effecten en maatschappelijke impact.
‘We willen weten of wat we doen ook echt verschil maakt,’ legt Fermin uit. ‘Het Social Profit Canvas helpt ons scherp te blijven: wat willen we bereiken, wat moet daarvoor gebeuren en hoe weten we of het effect heeft?’
WPO: een ontwikkelmethode die bedrijven kunnen inzetten om medewerkers van sociaal ontwikkelbedrijven te laten ontwikkelen op de werkvloer.
Samen met de praktijk
Een belangrijk uitgangspunt van SBCM en CAOP is dat kennis en instrumenten worden ontwikkeld samen met de mensen op de werkvloer. ‘We beginnen altijd met ophalen: wat speelt er echt? Waar lopen mensen tegenaan? Wat werkt nu goed en wat kan beter?’ vertelt Fermin. ‘Die inzichten gebruiken we om iets te ontwikkelen dat echt aansluit bij de praktijk.’
Nieuwe tools of ontwikkelingen worden eerst getest in de praktijk. In een soort ‘proeftuin’-aanpak wordt gekeken of iets echt werkt en of het bruikbaar is voor verschillende organisaties. Op basis van die ervaringen wordt bijgestuurd, zodat producten en kennis niet in de la belanden, maar daadwerkelijk gebruikt worden. ‘Dat is voor mij de kern van impactgericht werken,’ zegt Fermin. ‘Wat je maakt, moet waarde hebben voor de mensen die er elke dag mee werken.’
Kennisdeling speelt daarin een centrale rol. Jaarlijks organiseert SBCM congressen voor professionals, regionale bijeenkomsten voor medezeggenschapsorganen en festival Sterk aan het Werk voor SW-medewerkers zelf. ‘Medewerkers hebben vaak geen afgeronde vooropleiding of weinig positieve herinneringen aan leren. We laten zien dat leren leuk en waardevol is en iedereen kan leren, als het tenminste op een manier gebeurt die bij je past. Het festival laat werknemers spelenderwijs kennismaken met leren via workshops en korte activiteiten rond thema’s als digitale vaardigheden, samenwerken en geldzaken.’
Het resultaat en maatschappelijke waarde
De aanpak heeft een duidelijke maatschappelijke impact. Kennis en interventies vinden hun weg naar de werkvloer en leiden tot zichtbare veranderingen.
Een voorbeeld is het theaterproject rond sociale veiligheid. In sociaal ontwikkelbedrijven werken veel verschillende mensen samen. Dat kan soms botsen. Om dit bespreekbaar te maken, werd samen met een theatergroep een voorstelling ontwikkeld die herkenbare situaties uit de praktijk laat zien. ‘We wilden sociale veiligheid tastbaar en herkenbaar maken,’ vertelt Fermin. ‘De acteurs spelen scènes die direct uit het dagelijks werk komen. Dat zet iets in beweging. Mensen herkennen zich erin en gaan met elkaar in gesprek.’
De voorstellingen vonden plaats in kantines en werkruimtes, dichtbij de doelgroep. Daarna volgden staf- en MT-bijeenkomsten om afspraken te maken en borging te realiseren. Er zijn ook terugkombijeenkomsten om te zien of er echt iets verandert. ‘Bewustwording is een eerste stap,’ zegt Fermin. ‘Maar het gaat pas echt werken als leidinggevenden en teams ermee aan de slag gaan en blijven.’
De rol van CAOP
CAOP is bij dit alles de vaste partner van SBCM. Van beleidsontwikkeling en subsidieaanvraag tot projectuitvoering, communicatie, het organiseren van evenementen, de monitoring en kennisdeling. Ook speelt CAOP een belangrijke verbindende rol tussen praktijk, beleid en wetenschap. ‘CAOP heeft alle expertise in huis en kent de wereld van werk door en door,’ zegt Fermin. ‘Zo zijn we de schakel tussen alle partijen — bestuur, werkvloer, onderzoekers en andere fondsen.’
Binnen CAOP werken verschillende disciplines samen om SBCM te ondersteunen:
- Projectleiding (zes vaste projectleiders);
- Secretariaat en organisatieondersteuning;
- Communicatie, events & content (nieuwsbrieven, congressen, tools);
- Financiën & control (subsidies, verantwoording en financiële projectinformatie);
- Onderzoek;
- Experts sociale veiligheid
Daarnaast wordt waar nodig samengewerkt met experts van buiten CAOP en kennis uitgewisseld met andere A&O-fondsen binnen én buiten CAOP, om van elkaar te leren en elkaar te versterken.
Waarom de opdrachtgever tevreden is
De prettige samenwerking tussen SBCM en CAOP duurt al sinds 1998. Marco Schipper, bestuurder bij FNV en vicevoorzitter en penningmeester bij SBCM, zegt: ‘De samenwerking met het SBCM-team van CAOP voelt als een geoliede machine. Kennis van de markt en de bedrijven is ruimschoots aanwezig en daar waar dit niet is zie ik steeds vaker medewerkers van het SBCM-team info ophalen binnen onze bedrijven. Het werkt!’