Blog Patrick Banis, directeur Arbeidsmarkt bij het CAOP

Eerlijk gezegd vond ik 2023 een bizar jaar, zeker in de wereld van werken en de politiek. Een kabinet dat net begonnen is, valt over migratie. En in de vele campagnes richting de verkiezingen ging het steeds maar niet over de inhoud.

Zijn studie- en arbeidsmigranten de oplossing?

In mijn ogen ontkom je niet aan arbeids- en studiemigratie. . Het bedrijfsleven is nu eenmaal in de vergrijzende arbeidsmarkt afhankelijk van buitenlandse jongeren die na hun studie in ons land blijven wonen en werken. En arbeidsmigranten zijn vaak goedkope arbeidskrachten en worden in arbeidsintensieve sectoren ingezet, zoals de tuinbouw en transport. Ik stel wel vaker de vragen of we geen beleid moeten maken over welke mensen we écht nodig hebben en of we wel door willen gaan met goedkope arbeid, wat soms gewoon regelrechte uitbuiting van mensen is. Er is niets mis met onze wetgeving, maar als we die nauwelijks handhaven, organiseer je problemen. Dat was een belangrijk thema in 2023, ook gezien de vele opiniestukken van onder andere Pieter Hasekamp, directeur Centraal planbureau (CPB), hierover (red. zoals deze in de Business Insider).

Arbeidsmarkttekorten geen thema tijdens verkiezingen

Daarnaast ging het in de verkiezingscampagnes ook nauwelijks over arbeidsmarkttekorten, en al helemaal niet over de tekorten in de publieke sector. Dat is idioot als je kijkt voor welke uitdagingen de zorg en het onderwijs staan. Dagelijks verschijnen hier brandbrieven over. De OECD kwam vorige week met de nieuwste Pisaresultaten voor onze leerlingen en het resultaat is schrikbarend. Ongeveer 33% van onze kinderen kan niet goed lezen en is functioneel analfabeet. Laat dat even tot je doordringen als we het hebben over de kenniseconomie van morgen, waar we ons geld mee moeten verdienen.

Afgelopen zomer verscheen het rapport Niets doen is geen optie van VWS over de onbetaalbaarheid van de ouderzorg als we niets doen. Het komt er op neer dat de kosten de komende 15 jaar gaan verdubbelen en dat er 350.000 extra mensen nodig zijn bij ongewijzigd beleid. Heb jij er iets over gehoord in de verkiezingscampagne?

Wat moet er in 2024 gebeuren?

Hoe krijgen we het sombere geluid van hierboven gekeerd? Ik hoop dat er eigenlijk twee dingen gaan gebeuren. Ten eerste dat er snel duidelijkheid komt welk kabinet gaat regeren en dat er direct prangende zaken worden opgepakt. Dat wil iedereen natuurlijk wel, maar hoe realistisch is dat eigenlijk? Daarom hoop ik ten tweede dat we niet blijven wachten, maar zelf aan de slag gaan. Juist in de publieke sector, met zijn vele stakeholders en problemen, kunnen we niet wachten en kan er vaak veel meer dan we denken.

Hoopgevend vind ik in elk geval dat bijvoorbeeld sociale partners in het funderend onderwijs (po en vo) elkaar hebben gevonden in een deltaplan voor beter onderwijs. Ik roep daarom iedereen op om samen aan de slag te gaan, minder navelstaren en over de verschillen of belangen heen te stappen. Dat is mijn voornemen voor het nieuwe jaar. En ik ben vast niet de enige. Toch?