Arbeidsmarktplatform PO vindt het belangrijk om beter te begrijpen hoe onderwijsassistenten en lerarenondersteuners (OOP’ers) zich zouden kunnen ontwikkelen. Wat is de achtergrond van onderwijsassistenten en lerarenondersteuners en hoe zien zij hun vak? Wat voor mogelijkheden bestaan er voor hen om vaardigheden op te doen en verder bij te dragen aan het onderwijs? De onderzoekers doen enkele aanbevelingen voor schoolorganisaties en sociale partners in het onderzoeksrapport.

Aanbevelingen voor schoolorganisaties

Schoolbestuurders en schoolleiders wordt aanbevolen om loopbaanmogelijkheden binnen de eigen organisatie en school te identificeren. Onderwijsassistenten en lerarenondersteuners willen zich niet alleen verticaal ontwikkelen naar leraarschap, maar ook horizontaal binnen hun functie. Ze missen echter vaak een passend professionaliseringsaanbod en voelen zich soms tegengehouden in het verder ontwikkelen van hun vaardigheden en het verkennen van loopbaanopties. De onderzoekers bevelen aan een helder overzicht van deze mogelijkheden te bieden en strategisch personeelsbeleid te ontwikkelen om de expertises en specialismen van OOP’ers optimaal te benutten. Daarnaast moeten duidelijke voorwaarden en procedures worden opgesteld voor promotie naar een hogere trede en/of schaal, inclusief de tijd en ruimte voor professionalisering en een bijpassend salaris.

Samen het takenpakket vormgeven

Er moeten ook duidelijke afspraken worden gemaakt over de taken van onderwijsassistenten en lerarenondersteuners. OOP’ers geven aan dat ze vaak taken uitvoeren die niet bij hun functieschaal horen, wat negatieve gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van het onderwijs en kan leiden tot gevoelens van onderwaardering bij OOP’ers. Schoolleiders zouden samen met onderwijsassistenten en lerarenondersteuners het takenpakket vorm moeten geven en eerlijk zijn over de functieschaal die hierbij hoort. Het wordt zelfs aanbevolen om afspraken te maken over bijbehorend salaris wanneer ze tijdelijk als vervanging van een leraar worden ingezet.

Verder is het essentieel om in gesprek te gaan met leraren, onderwijsassistenten en lerarenondersteuners over de onderwijsdoelen waarvoor zij kunnen worden ingezet. Onderwijsassistenten en lerarenondersteuners worden vaak voor meer doelen ingezet dan schoolleiders en leraren beseffen, en hun potentieel blijft soms deels onbenut. Een gedeelde visie tussen schoolleiders, leraren en ondersteuners kan hierbij helpen.

Aanbevelingen voor sociale partners

Op het niveau van sociale partners doen de onderzoekers ook enkele aanbevelingen. Schoolorganisaties zouden hogere salarisschalen kunnen aanbieden aan onderwijsondersteunend personeel. Veel onderwijsassistenten en lerarenondersteuners voeren taken uit die een hogere functieschaal rechtvaardigen, maar deze schalen worden niet altijd aangeboden. Sociale partners kunnen helpen om ervoor te zorgen dat schoolbesturen onderwijsassistenten en lerarenondersteuners kunnen belonen voor hun daadwerkelijke taken en gemakkelijker kunnen doorgroeien naar hogere schalen.

Een geïnterviewde schoolleider legt uit waarom zijn school niet alle salarisschalen voor ondersteuners aanbiedt: “Wat ik nu zie, is dat [onderwijsassistenten] het gevoel hebben dat er weinig perspectief is. Wat wij niet hebben is een leerkrachtondersteuner. Dat zou je wel kunnen opnemen in je functiehuis maar dan moet er een heel traject komen met je team: willen we dit? En hoe zien we dat dan? En dan moet het ook door de MR. Een enkeling is daar wel in geïnteresseerd en dat heeft dan ook te maken met een stukje perspectief kunnen bieden.”

Eerdere competenties erkennen

Daarnaast wordt aanbevolen om mogelijkheden te onderzoeken om eerder verworven competenties (EVC) gemakkelijker te erkennen. Onderwijsassistenten en lerarenondersteuners willen met name groeien in hun huidige functie. Enkele OOP’ers zouden echter ook willen doorgroeien tot leraar, maar ervaren dan te veel drempels. Een mbo-geschoolde onderwijsondersteuner moet bijvoorbeeld een vierjarige pabo-opleiding volgen om als leraar aan de slag te kunnen. Tegelijkertijd hebben deze medewerkers soms al lange ervaring in het onderwijs of zelfs voor de klas. Een erkenning van verworven competenties zou de drempel voor een pabo-opleiding kunnen verlagen, bijvoorbeeld door ondersteuners na een EVC-traject deels vrij te stellen van de pabo.

Wanneer onderwijsondersteuners meer vrijheid hebben om een of enkele vakken te volgen in plaats van een volledige opleiding, en eventueel de opleiding op een later moment kunnen voortzetten, kan dit de drempel verlagen om door te leren voor hogere functies of functieschalen. Sociale partners kunnen hier de samenwerking zoeken met ROC’s en hogescholen.

Meer informatie

Wil je meer weten over het onderzoek, lees dan het hele rapport. Ben je benieuwd naar andere onderzoeken over po, of andere sectoren? Bekijk dan ons onderzoeksarchief.