Als correctie-intensieve vakken aan het einde van de examenperiode zijn ingepland, moeten docenten in relatief korte tijd heel veel nakijkwerk verzetten en dat zorgt voor werkdruk. Wanneer correctie-intensieve vakken eerder worden ingeroosterd, kan dat voor deze docenten dus de werkdruk verlagen.

Het CAOP en Oberon brachten voor de verschillende examenvakken per onderwijstype de correctietijd in kaart. Duizenden docenten hielden daarvoor de afgelopen examenperiode bij hoeveel tijd ze in het eerste tijdvak als eerste corrector kwijt waren met het nakijken van examens (inclusief overleg met de tweede corrector). In totaal zijn er 46.123 docenten benaderd, 6.301 van hen hebben een vragenlijst over hun correctielast ingevuld. De gemiddelde respons bedraagt dus 13,6%. Deze respons is voldoende om nauwkeurige berekeningen te maken van de gemiddelde nakijktijd per examen en betrouwbare conclusies te trekken.

Indeling van examens

Voor elk examen vmbo-gl/tl, havo en vwo is berekend wat de gemiddelde totale nakijktijd is, dus van alle kandidaten per docent. Vervolgens hebben de onderzoekers gekeken welke examens aanzienlijk van elkaar verschillen in nakijktijd. De examens zijn in vier clusters gegroepeerd op basis van de tijd die docenten aan het nakijken besteden, variërend van weinig tijd (lage correctielast) tot veel tijd (zeer correctie-intensief).

Voorafgaand aan het ontwikkelen van de vragenlijst vroegen de onderzoekers advies aan stakeholders die veel ervaring hebben met eindexamens, zoals examensecretarissen en een lid van de Federatie van Onderwijsvakorganisaties. Ook leden van vaststellingscommissies zijn om advies gevraagd. Op basis van hun suggesties is besloten in de enquête ook te vragen naar de voorbereidingstijd van docenten (bijv. bijwonen van een examenbespreking). Doel hiervan was om vervolgens de nakijktijd zo zuiver mogelijk in kaart te kunnen brengen.

Uiteenlopende correctielasten per onderwijstype

Uit het onderzoek blijkt dat de nakijkduur verschilt per type onderwijs. Zo valt het geschiedenisexamen vmbo-gl/tl met een correctielast van 12 uur in de categorie ‘minder correctie-intensief’, maar is het nakijken van het examen geschiedenis juist erg tijdrovend voor havo- en vwo-docenten (havo: 31 uur, vwo: 25 uur). Er zijn ook examens die bij elk onderwijstype ongeveer even correctie-intensief zijn, zoals Nederlands. De examens Frans, Duits en Engels vragen relatief weinig nakijkwerk, ongeacht het soort onderwijs.

Uitdagingen in de planning van centrale examens

Bij het opstellen van het examenrooster voor de centrale examens in het voortgezet onderwijs wordt rekening gehouden met een groot aantal factoren. Examens die leerlingen als zwaar ervaren, worden gespreid over het rooster. Ook moet er ruimte zijn om bij sommige examens een post-test af te nemen, een test die na het examen plaatsvindt. Dit maakt het opstellen van het examenrooster elk jaar weer een complexe puzzel. Niettemin wil het CvTE graag rekening houden met de wensen van docenten en correctie-intensieve examens zoveel mogelijk voorin in het rooster plaatsen. Dit onderzoek draagt daar aan bij.

Meer informatie

Het onderzoek van het CAOP en Oberon is ook op Examenblad.nl en in tijdschrift Didactief gepubliceerd. Daarnaast is er in een Kamerbrief aandacht voor het onderzoek:

‘Op basis van de eerste resultaten van dit onderzoek heeft het CvTE besloten om het centraal examen Nederlands vwo eerder in het rooster van het eerste tijdvak te plaatsen.’

Het gehele onderzoeksrapport kun je hieronder downloaden.