In het recent afgesloten Onderwijsakkoord tussen het ministerie van OCW en de sociale partners is besloten dat schoolbesturen en schoolleiders werk gaan maken van effectief strategisch personeelsbeleid. Dit om de personeelstekorten terug te dringen, kansengelijkheid te versterken en de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Een onderdeel hiervan is de professionalisering van leraren. Schoolleiders spelen hierin een belangrijke rol. De schoolleider moet zorgen voor een goed werk- en leerklimaat binnen de school, heeft oog voor ontwikkelingsmogelijkheden van leraren en ondersteunt en faciliteert de samenwerking en kennisdeling binnen de school. Aan de andere kant moeten schoolleiders ook aandacht hebben voor hun eigen professionele ontwikkeling door bijvoorbeeld een schoolleidersopleiding te volgen. Maar waar moet zo’n opleiding nou eigenlijk aan voldoen om effectief te zijn?

Verbinding tussen theorie en praktijk is cruciaal

Het aanbod en de diversiteit aan opleidingstrajecten voor schoolleiders is groot. Denk bijvoorbeeld aan trainingen, coaching of het bezoeken van congressen. Uit onderzoek blijkt dat een effectieve schoolleidersopleiding vooral moet bestaan uit actieve leervormen waar de verbinding tussen theorie en praktijk centraal staat. Voor de meer ervaren schoolleiders zijn doorlopende maatwerkopleidingen, die aansluiten bij hun rol, leervragen en leerstijlen, het meest effectief. Ook blijkt uit onderzoek dat schoolleiders in de praktijk vaak kiezen voor kortdurende opleidingstrajecten terwijl deze weinig effect hebben.

Geen concrete bewijzen op de kwaliteit van het onderwijs

Het effect van een schoolleidersopleiding op de kwaliteit van het onderwijs is moeilijk vast te stellen. Leerlingen profiteren er soms wel van, maar soms ook niet. Vaak is niet goed duidelijk waar dit aan ligt. De professionalisering van schoolleiders heeft wel een duidelijk positief effect op de schooleider zelf en de schoolorganisatie. Dit komt omdat:

• schoolleiders hun kwaliteiten ontwikkelen door bijvoorbeeld meer tijd te besteden aan taken als curriculumontwikkeling of het creëren van een professionele leeromgeving;
• de zelfeffectiviteit (geloof in eigen kunnen) van schoolleiders toeneemt. Ze zijn er meer van overtuigd dat zij het verschil kunnen maken;
• schoolleiders kennis en vaardigheden ontwikkelen op het gebied van leiderschap en schoolverbetering.

Blijven leren

Scholen moeten zich voortdurend aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen en vragen vanuit de samenleving. Schoolleiders moeten hun rol daarom steeds anders invullen. Om hier aan te voldoen moeten ze hun kwaliteiten blijven ontwikkelen en moeten zij blijven onderzoeken hoe zij hun kwaliteiten zo effectief mogelijk kunnen inzetten. Professionele ontwikkeling is daarom een continu proces.

Meer informatie

Ben je nieuwsgierig naar het hele onderzoek? Via onderstaande button kun je het hele artikel teruglezen. Heb je vragen? Neem dan onderaan deze pagina contact op met Ruud van der Aa of Etienne van Nuland.