Vanuit CAOP deelden directeur-bestuurder Marjolijn Olde Monnikhof en afscheidnemend directeur Patrick Banis de visie van CAOP over de toekomst van leren en werken. Ze onderzochten samen met een panel van specialisten de keuzes die de publieke sector moet maken en wat het maatschappelijk middenveld te doen staat. Met dank aan:
- Jiska Engelbert: bijzonder hoogleraar op de Ien Dales Leerstoel ‘Overheid als arbeidsorganisatie’, Universiteit van Leiden
- Farid Tabarki: tijdgeestonderzoeker, auteur en journalist, Studio Zeitgeist
- Marjolein ten Hoonte: directeur arbeidsmarkt en MVO, Randstad Groep Nederland
Betekenis werken en leren
Werken en leren zijn van grote betekenis voor het individu, het verdienvermogen van Nederland en de kwaliteit en veerkracht van de samenleving. Ons werk- en leervermogen is van belang voor het in stand kunnen houden van sociale verzekeringen, publieke voorzieningen en andere collectieve uitgaven. Bovendien zijn werk en school plekken waar mensen met diverse achtergronden elkaar ontmoeten. Een goed werkend systeem van werken en leren draagt ook bij aan meedoen en brede participatie.
Daarbij komt: werk verandert continu. Maar digitalisering en AI veranderen momenteel de aard van werk fundamenteel. Niet alleen qua productiviteit, maar ook in hoe werk wordt beleefd en gewaardeerd. In deze context moeten mensen grip zien te houden op hun werk, de kans krijgen zich te blijven ontwikkelen en de vaardigheden te leren die ze in staat stellen mee te kunnen doen aan onze samenleving.
Flexibel meebewegen
Onbekend is echter hoe banen zich precies gaan ontwikkelen, welke specifieke vaardigheden in de toekomst nodig zijn of hoe de arbeidsmarkt zich zal vormen. Dit alles maakt de vraag hoe werken en leren duurzaam georganiseerd kan worden des te urgenter. Hoe kan men meebewegen en blijven bijdragen aan een verbonden samenleving? Deze uitdaging gaat zeker op voor de publieke sector, waarin goede ambtenaren, leraren, agenten of verpleegkundigen soms letterlijk van levensbelang zijn.
Blijven leren en ontwikkelen
Vanuit (wetenschappelijk) onderzoek en ervaring weet CAOP inmiddels dat flexibiliteit en aanpassingsvermogen essentieel zijn. Leren is daarom cruciaal en een continu proces: in de kinderopvang, op school, de werkvloer, in de samenleving en door ervaring. Mensen moeten hierin worden voorbereid op verandering, niet alleen door hen vaardigheden te leren, maar ook door ze in staat te stellen te blijven bewegen in hun loopbaan. Dit betekent investeren in onderwijs en scholing, maar ook in leeromgevingen die aansluiten bij de praktijk en de behoeften van werkenden.
Samen keuzes maken en werken aan oplossingen
Om wendbaar te blijven, moeten keuzes gemaakt worden over werkzekerheid, de maatschappelijke waarde van werk, technologie en de rol van overheid en maatschappelijke organisaties. Het is daarbij essentieel om te blijven investeren in continu leren en samenwerken, hoe moeilijk dit ook soms kan zijn. CAOP werkt daarom samen met overheden, sociale partners, publieke en private partijen aan een toekomstbestendige werk- en leeromgeving waarin een leven lang ontwikkelen de norm is, technologie als kans wordt gezien en publiek-private samenwerking talentontwikkeling versterkt. Dit doet CAOP via haar bijzondere leerstoelen waarin onder andere kennis wordt ontwikkeld over de betekenis van technologie voor vakmanschap en de impact daarvan op arbeidsverhoudingen. Ook voert CAOP met partijen sectorale programma’s uit voor een duurzame en inclusievere arbeidsmarkt en helpt zij de sector bij het ontwikkelen van publiek leiderschap bij digitale transities.
