Over de dijken heen kijken

Blog Patrick Banis

In weerwil van wat sommige politici beweren, is er in de EU al een hechte samenwerking op economisch terrein. Meer dan 50% van onze wetgeving komt inmiddels uit Brussel. De Europese Commissie geeft aanwijzingen over het te voeren financieel beleid per land, er is een Europese arbeidsmarkt, een euro, en een Schengengebied waar je zonder paspoortcontrole doorheen mag reizen.

De voordelen van vrij reizen over de grenzen merken we niet alleen als we op vakantie gaan, maar ook gewoon thuis in Nederland. Op de weg zie je veel buitenlandse kentekens en veel jongere hoogopgeleiden zwerven als digital nomads door Europa. In de horeca in de grote steden werkt steeds meer niet-Nederlands personeel. In de sectoren transport, bouw en tuinbouw zijn veel Oost-Europeanen komen werken. Voor onze welvaart is dat een zegen. We hebben immers een structureel tekort op de arbeidsmarkt en zijn daarom steeds meer afhankelijk van (tijdelijke) migratie van binnen en buiten de Europese Unie.

Vergelijkbare vraagstukken in Europa

Een reden om meer te gaan samenwerken in Europa, is dat veel vraagstukken op de arbeidsmarkt vergelijkbaar zijn in Europese landen. Net als Nederland hebben ook andere (West-)Europese landen tekorten op de arbeidsmarkt, waardoor arbeidsmigranten welkom en nodig zijn. Vergrijzing is een ander veel voorkomend probleem, vooral in Zuid- en Oost-Europa. De belangrijkste oorzaak: een laag geboortecijfer, met name door economische onzekerheid. Door een hoge werkloosheid en veel onzeker werk gaan jongeren later zelfstandig wonen en stichten ze ook later een gezin. De economische onzekerheid is bovendien een reden dat veel jongeren uit Zuid-Europa naar Nederland of Duitsland trekken.

Gezamenlijke Europese aanpak voor Oekraïners

Nu komen er dus tienduizenden, of misschien wel miljoenen mensen uit Oekraïne naar West-Europa. Zij worden hier (terecht) met open armen ontvangen en krijgen huisvesting, scholing en geld. Uiteraard hopen we voor hen dat zij snel weer veilig naar huis toe kunnen, maar als zij blijven is een goede positie op de arbeidsmarkt belangrijk. De ervaring leert dat het slim is om zo snel mogelijk te beginnen met diplomavergelijking en aanvullende opleidingen. Daarnaast zal de overheid moeten zorgen voor regelgeving die het mogelijk maakt om een nieuw bestaan op te bouwen met economische zekerheid.

Ervaringen uit het verleden kunnen ons helpen om mensen zo snel mogelijk aan het werk te krijgen. Hopelijk gaan we hiervoor ook op Europees niveau aan de slag. Niet alleen uit humanitaire overwegingen, maar ook uit welbegrepen eigenbelang. Mensen zijn immers gelukkiger als zij gewaardeerd worden en zelfstandig een bestaan kunnen opbouwen, en daar kan werk zeker bij helpen.

Europese samenwerking nodig

Kortom, ik geloof dat we om arbeidsmarktvraagstukken op te lossen, steeds meer zullen moeten samenwerken in Europees verband. Het gaat helpen als we over de dijken heen kijken, leren van onze buren en samen de schouders eronder zetten. Want alleen ga je misschien sneller, maar samen kom je verder.