Met de oplevering van de Rederij kiest Woonpalet bewust voor een andere rol dan gebruikelijk. Niet alleen als verhuurder van sociale huurwoningen, maar als partner in het vormgeven van een verbonden buurt. Want woningen verhuren is één ding, maar bijdragen aan een leefomgeving waarin mensen zich gezien en gesteund voelen, vraagt iets anders.
Een buurt ontstaat niet vanzelf
Zeker niet als mensen elkaar nog niet kennen, en ieder met een eigen achtergrond en verwachting komt wonen. Daarom startte Woonpalet, samen met CAOP, een proces waarin toekomstige bewoners elkaar voor de verhuizing al ontmoetten. Tijdens 4 bijeenkomsten spraken bewoners over hun wensen, talenten, verwachtingen en over de inrichting van het gezamenlijke binnenhof. Wat wil je brengen in de buurt? Wat heb je nodig? Hoe ziet een plek eruit waar jij je thuis voelt? Daarmee werd de basis gelegd voor een gemeenschap die niet begint bij regels, maar bij relaties.
Werken met wat er al is
In dit project werd gewerkt volgens de principes van Asset Based Community Development (ABCD): beginnen bij wat mensen meebrengen, in plaats van bij wat ontbreekt. Welke talenten, ideeën en motivaties brengen bewoners zelf mee? Hoe kunnen zij vanaf het begin betrokken zijn bij het vormgeven van hun buurt? Door hierop in te zetten ontstaat eigenaarschap, betrokkenheid en nieuwe verbindingen.
De nieuwe bewoners van de Rederij gaven zelf kleur aan het proces, letterlijk en figuurlijk. Bij de eerste binnenkomst schreven bewoners hun naam en toekomstige huisnummer op een naambadge. Daarop plakten ze ook een gekleurde sticker die liet zien wat zij konden bijdragen of nodig hadden in de buurt. Een praatje, samen tuinieren, oppassen op de kinderen, iets leuks organiseren. Nog voordat de bijeenkomst echt begonnen was, ontstonden al de eerste gesprekken.
Een meedenkgroep van toekomstige bewoners dacht vanaf het begin mee over de opzet en invulling van de bijeenkomsten. Samen met Woonpalet en CAOP bepaalden zij welke thema’s aan bod kwamen, welke werkvormen aansloten en wat er nodig was om bewoners op een laagdrempelige manier te betrekken. Dankzij hun inbreng sloten de bijeenkomsten beter aan bij wat er leefde onder bewoners en groeide het proces uit tot iets gezamenlijks.
Samen vormgeven
In de bijeenkomsten ontstond ruimte voor ontmoeting én voor ideeën. Over hoe je met elkaar wilt samenleven en wat daarvoor nodig is in de fysieke ruimte. Naarmate het traject vorderde, verschoof het gesprek van kennismaken naar samen vormgeven. Wat maakt een buitenruimte uitnodigend? AdWat heb je nodig om elkaar tegen te komen? Of juist even op jezelf te zijn?
Inbreng van bewoners leidde tot ideeën voor het gezamenlijke binnenhof: veel groen, een vuurkorf, een veilige speelplek, bankjes in de schaduw. In gesprek met een ontwerper werden de wensen verder uitgewerkt. Niet als inspraakronde, maar als co-creatie: met behoud van eigenaarschap.
De afsluitende bijeenkomst draaide om het samenspel Buurtgenoten, dat bewoners aan de hand van herkenbare situaties aanzette tot nadenken: wat betekent samenleven in De Rederij voor mij? Wat heb ik nodig, wat kan ik bijdragen? Het leverde eerlijke gesprekken op, concrete ideeën en het besef dat een zorgzame buurt niet vanzelf ontstaat maar wél als je er samen over praat en afspreekt wat je belangrijk vindt.
De rol van de woningcorporatie verandert
Het project De Rederij laat zien dat je als woningcorporatie meer kunt zijn dan verhuurder alleen. Samenleven begint niet op de dag van oplevering, maar al ruim daarvoor. Door vanaf het begin op te treden als communitypartner, maak je ruimte om samenleven actief vorm te geven. Niet erboven, maar ernaast. Niet alles zelf doen, maar faciliteren, luisteren, meebewegen. Dat vraagt iets van bewoners, maar net zo goed van de organisatie: tijd, aandacht en heldere keuzes. Wie bewaakt het proces? Wie blijft aanspreekpunt als de energie even inzakt?
Wat we leerden, is dit: je hoeft het niet groots aan te pakken, maar je moet wel echt kiezen. Kies ervoor om bewoners vanaf het begin serieus te nemen. Niet pas na oplevering, maar zodra er iets te delen of te besluiten valt. Geef ruimte om mee te denken, invloed te hebben en initiatief te nemen. Als je dat doet, gebeurt er vaak meer dan je vooraf had kunnen bedenken.
Van losse momenten naar blijvende betrokkenheid
Tijdens de kijkdag, vlak voor oplevering, werd zichtbaar wat er nu al was opgebouwd. Een medewerker van Woonpalet keek rond en zei:
“Normaal komen mensen op zo’n dag gericht naar hun eigen woning kijken. Maar hier werd naar binnen gegluurd bij elkaar, tips werden gedeeld, mensen hielpen elkaar. Het was vriendelijk, open, betrokken. In 22 jaar werken bij Woonpalet heb ik nog nooit meegemaakt dat nieuwe bewoners zó snel met elkaar in gesprek gingen.”
Het succes van dit traject zit niet in 1 geslaagde bijeenkomst of een los onderdeel, maar in de manier waarop bewoners stap voor stap betrokken raakten. In de gesprekken, het meedenken, het vertrouwen dat groeide. Doordat hun inbreng serieus werd genomen en zichtbaar terugkwam in keuzes, ontstond eigenaarschap nog voor de eerste sleutel werd uitgereikt. En daarmee wordt de kans groter dat mensen zich ook na de verhuizing blijven inzetten voor hun buurt.
Wil jij ook bouwen aan verbondenheid?
Benieuwd hoe je als woningcorporatie bewoners vanaf het begin kunt betrekken bij het samenleven in een nieuwe buurt? Of wil je juist nieuw leven brengen in een bestaande wijk? De aanpak van De Rederij laat zien hoe dat kan: met kleine, doordachte stappen en een proces waarin eigenaarschap en ontmoeting centraal staan. Wil je ook hiermee aan de slag? We denken graag mee over wat werkt in jouw praktijk.
Neem contact op met Emma (e.steenbergen@caop.nl)
