Crimelabs: Studenten werken aan positieve beleidsoplossingen voor jeugdoverlast

Woensdag 9 april 2025 was het zo ver. De studenten van het VISTA college, opleiding Handhaver toezicht en veiligheid openbare ruimte, presenteerden in het Raadshuis hun ideeën om jeugdoverlast in Heerlen-Noord te voorkomen. Deze ideeën waren in de maanden voorafgaand aan de presentatie door de studenten ontwikkeld. Aanwezig waren de wethouder Jeugd en Armoedebestrijding Arlette Vrush, team Preventie Met Gezag Heerlen-Noord, gemeenteambtenaren, veiligheidsmedewerkers, boa’s en verschillende partners uit het sociale veld. Jeugdoverlast voorkomen doen de studenten door positieve aandacht te geven en alternatieven te bieden waarbij Heerlense jongeren zich kunnen ontwikkelen en ontspannen. De ideeën lopen uiteen, maar hebben één gemene deler: met jongeren die hangen is niets mis!

Een duik in de Labs

In december 2024 ontvingen de studenten van burgemeester Roel Wever de opdracht om oplossingen te bedenken voor de jeugdoverlast op twee pleinen in Heerlen-Noord. In de periode van januari tot april 2025 doorliepen de studenten 5 zogenaamde ‘labs’ waarin ze stapsgewijs toewerkten van een probleemanalyse en eerste idee naar een concreet plan. Een lab is een werksessie waarin de principes van design thinking worden ingezet. Dat betekent dat we al onderzoekend en proberend oplossingen voor (maatschappelijke) problemen ontwikkelen samen met studenten.

Tijdens de labs werden studenten uitgebreid in contact gebracht met de praktijk: ze spraken met jeugdboa’s, jongerenwerkers, beleidsmakers en politie. Op die manier deden de studenten onderzoek naar het probleem. Wat zit er achter het overlastgedrag van jongeren? Hoe reageren en helpen professionals om het op te lossen? Welke kansen en knelpunten zien ze? Ook haalden ze feedback op bij kwetsbare jongeren: wat vonden die van hun ideeën? Welke tips hadden deze jongeren voor de studenten om juist ook de groep jongeren die ondersteuning goed kan gebruiken beter te bereiken?

Slotbijeenkomst

De studenten zetten in ieder Lab een stap dichter naar hun definitieve idee en oplossing. De resultaten waren in het Heerlense Raadshuis te zien en te horen. Wethouder Arlette Vrush was erg benieuwd naar de plannen van de studenten en benadrukte tijdens de bijeenkomst het belang van jongerenparticipatie:

Daarna kregen de aanwezigen tijdens een rondgang langs de studententeams een inkijkje in de oplossingen die waren bedacht:

1. The Holiday Experience – Haalt jongeren uit uitdagende thuis of wijkomgevingen voor positieve ervaringen met nieuwe mensen, ontspanning en talentontwikkeling.
2. For the Girls – Organiseert activiteiten specifiek voor meiden in de wijk, als aanvulling op het bestaande aanbod dat vooral op jongens gericht is.
3. Onze Plek! – Creëert een verwelkomende hangplek in de wijk met voetbalmogelijkheden en een graffitimuur. Wijkprofessionals en jongeren komen elkaar hier op een informele en ontspannen manier tegen.
4. Voorlichting – Voorkomt problemen of probleemgedrag, door schoolvoorlichting met ervaringsverhalen van ex-criminelen om jongeren bewust te maken van consequenties.
5. Kansrijke Appels – Pleit voor gericht beleid op probleemveroorzakers in plaats van alle hangjongeren te problematiseren.

De komende periode gaat de gemeente aan de slag met de ideeën: welke plannen zijn haalbaar, hoe sluit ze aan bij al bestaande initiatieven  en waar kunnen ze worden  gecombineerd? Die vervolgstap is belangrijk, want zoals de studenten teruggaven tijdens de slotbijeenkomst: ‘Het zou wel echt heel zonde zijn als er nu niets met de plannen gebeurt.’ Hun contactgegevens hebben deze bijna-afgestudeerde studenten dan ook achtergelaten, zodat de gemeente hen de komende periode op de hoogte kan houden van de vorderingen.

Crimelabs Heerlen

Crimelabs Heerlen is onderdeel van het bredere programma Preventie met Gezag, waarmee de gemeente inzet op het voorkomen van (jeugd)criminaliteit, vooral in Heerlen-Noord. In dit gebied lopen jongeren door armoede en sociale problematiek een groter risico om af te glijden. Deze editie van Crimelabs vormde ook het startschot voor een 10-jarige samenwerking tussen gemeente Heerlen en het VISTA college, waarin studenten jaarlijks meedenken over vraagstukken rondom jeugd en veiligheid.

Zelf jongeren betrekken?

Benieuwd naar onze aanpak? Het Crimelabs-programma is op allerlei manieren in te zetten voor kleine en snelle trajecten, of juist voor uitgebreide en diepgravende vraagstukken. Onze werkwijze sluit aan bij de leefwereld van jongeren, en zorgt tijdens de Labs voor een creatieve, inspirerende en veilige leeromgeving.